Δευτέρα 6 Ιουνίου 2016

Είμαστε οι καλύτεροι μέσα στον κόσμο μας

Κάνεις μία κουβέντα με κάποιον που ξέρει πολλά, αλλά κάποια στιγμή καταλαβαίνεις ότι υπάρχουν θέματα που τα αγνοεί τελείως. Δεν είναι απλό… Ανοίγεις μία συζήτηση για τα άστρα και τη διαστημική τεχνολογία και ο συνομιλητής σου σε εκπλήσσει με τις γνώσεις του. Μόλις πας όμως να συζητήσεις το πρόβλημα της λίμνης μας ας πούμε, εκεί πέφτεις σε κενό, λες και δεν υπάρχει πρόβλημα.
Κι ακόμα χειρότερα. Ο απέναντι είναι πολύ προοδευτικός σε θέματα οικολογίας και σε εντυπωσιάζουν οι θέσεις του για την ενέργεια από τον ήλιο ή τη βιώσιμη μετακίνηση στην πόλη με ποδήλατα, αλλά μόλις πιάσεις το προσφυγικό ακούς κλασσικές ακροδεξιές θέσεις, τύπου ας κάτσουν σπίτι τους οι πρόσφυγες και κάποτε πρέπει να νιώσουν ότι υπάρχουν σύνορα στην Ευρώπη. Οικολογία μεν αλλά να μην πολυανακατωνόμαστε και μεταξύ μας.
Αν αφαιρέσουμε από μπροστά μας το θέμα των σκοπιμοτήτων και δεχτούμε ότι όλοι είναι καλοπροαίρετοι, τότε πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχει ένα πρόβλημα με τους κόσμους που ο καθένας μας είναι κλεισμένος. Κι είναι ακόμα μεγαλύτερο όταν αρνούμαστε να γνωρίσουμε και τους άλλους κόσμους που είναι δίπλα μας.
Γιατί είναι όντως πρόβλημα να μην καταλαβαίνεις ότι υπάρχουν κι άλλοι τρόποι σκέψης κι άλλοι τρόπο ζωής, πέρα από τον δικό σου. Γιατί εν τέλει είναι πρόβλημά σου να νομίζεις ότι το μικρό σου σύμπαν μπορεί να χωρέσει και τη ζωή των άλλων.

Και τελικά είναι και μία αποτυχία της εκπαίδευσης να μην σε έχει πείσει για την ολότητα και να σου έχει επιτρέψει να αποθεώνεις το δικό σου κύκλο και μόνο. 

Διαβάζουν χιλιάδες σελίδες ιστορίας

Παιδιά μικρά και διαβάζουν χιλιάδες σελίδες ιστορίας από το Δημοτικό ως το Γυμνάσιο για να δώσουν εξετάσεις. Εμείς οι ενήλικες, αν μας έβαζαν τόση ύλη θα τα παρατούσαμε και θα φεύγαμε. Τα παιδιά μας όμως τα πιέζουμε να μην φύγουν, να μείνουν και να διαβάσουν, να πάρουν εικοσάρια και να περάσουν με επιτυχία τις εξετάσεις. 
Αλλά δεν είναι η μόνη μας αντίφαση, αφού υπάρχει κι άλλη: Πιέζουμε τα παιδιά να μάθουν ιστορία, αλλά εμείς δεν ξέρουμε ιστορία. Αναμασούμε στερεότυπα και ιδεολογικές αναγνώσεις, δεν ξέρουμε καλά τα γεγονότα, αδυνατούμε τελείως να προχωρήσουμε σε ερμηνείες. Αυτό σημαίνει ότι δεν πάει καλά το σύστημα εκπαίδευσης, γιατί κι εμείς από αυτό βγήκαμε. Όχι ότι δεν πρέπει να κουράζεται ο μαθητής και στο διάβασμα της ιστορίας. Η χαλάρωση και η έλλειψη πειθαρχημένης μελέτης θα τον απομακρύνουν τελικά από τη γνώση. 
Περισσότερο όμως είναι ότι διαβάζουν ιστορία που δεν τους αφορά. Ή μοιάζει να μην τους αφορά. Το μάθημα πρέπει να αποδεικνύει στα παιδιά ότι χρειάζονται την ιστορία στην καθημερινή τους ζωή, ότι την έχουν ανάγκη. Αν δεν το πετύχει, όσο κι αν κάτσουν τα παιδιά και διαβάσουν, τίποτε νέο δεν θα προκύψει. 

Παρασκευή 3 Ιουνίου 2016

Το κάπνισμα πέρα από την κανονικότητα

Το κάπνισμα δεν μειώνεται στην Ελλάδα- αν και έχει καθοδική πορεία- γιατί δεν αποτελεί για όλους «εθισμό», ασθένεια ή κατάχρηση, όπως περιγράφεται επιστημονικά. Αντίθετα είναι μία «κανονική» συνήθεια ενός κανονικού τρόπου ζωής. Αν ψάξτε τις φωτογραφίες του πρόσφατου παρελθόντος θα δείτε ότι για έναν άνδρα επιβάλλονταν να καπνίζει για να έχει μία υπόσταση. Αυτό είναι λίγο πολύ γνωστό. Το ερώτημα είναι γιατί δεν καταφέραμε να το αλλάξουμε αυτό ριζικά, εκεί που σε άλλες κοινωνίες, πιο προηγμένες έγινε πιο εύκολα. Γιατί δεν καταφέραμε να δείξουμε ότι το κάπνισμα είναι κάτι έξτρα, μία επιλογή που δεν είναι φυσιολογική αλλά έχει να κάνει με τις επιθυμίες των ανθρώπων- έστω να περιορίσουμε τις επιθυμίες που δεν είναι φυσιολογικές όσο ενοχλούν άλλους δίπλα μας.

Ίσως γιατί μας ήταν δύσκολο να καταλάβουμε το πρόβλημα της κανονικότητας. Έχει να κάνει σίγουρα με συντηρητικά στερεότυπα τύπου ποιος είναι άνδρας και ποιος δεν είναι. Αλλά κι όταν αυξήθηκε η χρήση στις γυναίκες πάλι το κάπνισμα μπλέχτηκε με άλλες αξίες όπως η χειραφέτηση από τα πρέπει της εποχής.

Το δύσκολο τελικά είναι να αποχωριστούμε από τα στερεότυπα. Γιατί το κάπνισμα ως επιλογή δεν είναι πρόβλημα. Ο καθένας έχει δικαίωμα στις επιλογές του. Ή τέλος πάντων μία τέτοια επιλογή, η οργανωμένη κοινωνία την αντιπαλεύει ή της βρίσκει το χώρο της. Με τα «αυτονόητα» και τα στερεότυπα τα βγάζει πέρα δύσκολα. Γι’ αυτό και δεν με νοιάζει ποιος κι αν καπνίζει. Φτάνει να μην το κάνει στα μούτρα μου. Και να έχει επίγνωση των συνεπειών της επιλογής του. Να μην κλαίγεται στο τέλος για τα μαύρα του πλεμόνια. Κι αν επιμένει να καπνίζει, να το κάνει περήφανος, επιδεικτικά, κι όχι καταπιεσμένα μόνο για να ηρεμήσουν οι νευρώνες του.