Σάββατο 30 Μαΐου 2009

Ο Αλέξης Τσίπρας στα Γιάννενα- Η επιλογή της αριστεράς ως διακύβευμα




Μια πολύ καλή συγκέντρωση έκανε την Παρασκευή το βράδυ στην Πλατεία Ταχυδρομείου στα Γιάννενα ο ΣΥΡΙΖΑ. Κεντρικός ομιλητής ο Αλέξης Τσίπρας, ενώ χαιρέτισε ο Κώστας Μπασιούκας, ο Ηπειρώτης γιατρός και πανεπιστημιακός που μετέχει στο ευρωψηφοδέλτιο.
Η συγκέντρωση ήταν μεγάλη για τα δεδομένα του κόμματος αφού επί δύο ώρες μαζεύτηκαν 300 περίπου άνθρωποι που άκουσαν με προσοχή τον πρόεδρο του Συνασπισμού.
Ο Αλέξης Τσίπρας ήταν μάλλον αναπάντεχα, δυναμικός, σαφής και… πολιτικός. Ενώ θα περίμενε δηλαδή κανείς μια ήπια ομιλία με κύριο στόχο να προσελκύσει ψήφους στην κάλπη της άλλης Κυριακής μέσα κυρίως από την τηλεοπτική κάλυψη, ο Τσίπρας έκανε στην ουσία μια πλήρη, αριστερή και πολιτικοποιημένη ανάλυση της κοινωνικής και πολιτικής κατάστασης σήμερα στη χώρα μας, μίλησε καθαρά και χωρίς υπεκφυγές για τον ΣΥΡΙΖΑ- για τις μεγάλες δυνατότητες του ενωτικού εγχειρήματος, όπως και για τις αδυναμίες- καθώς και τη σημασία που έχει αυτή η εκλογική μάχη για τη διαμόρφωση του συσχετισμού δυνάμεων στη χώρα μας.
Έκανε μια αριστερή ομιλία απευθυνόμενος σε ένα κοινό που έχει ανάγκη να μάθει κυρίως τις παραμέτρους της οικονομικής κρίσης, τα αδιέξοδα του δικομματισμού, την προοπτική μιας άλλης αριστεράς όπως διαμορφώνεται στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Είχαμε καιρό να ακούσουμε έναν σαφή αριστερό λόγο που ταυτόχρονα να έχει στόχο να γίνει κι ένας κοινωνικός λόγος, κτήμα των πολλών και όχι των ολίγων "πεφωτισμένων" της αριστεράς.
Τολμώ να πω ότι κάποιοι πείστηκαν χτες το βράδυ ότι έχει νόημα η ψήφος τους στο μόνο αριστερό κόμμα σήμερα της χώρας που αντιλαμβάνεται τι παίζεται στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και δοκιμάζει να βρει διεξόδους. Δοκιμάζει και το λέει, δεν λέει ότι κατέχει την αλήθεια και το μονόδρομο του σοσιαλισμού- και είναι παράδοξο, αλλά σήμερα που όλα είναι τόσο ρευστά (και τόσο γκρίζα) στην Ευρώπη δύο ελληνικά κόμματα, το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ θεωρούν αυτονόητο τον "Σοσιαλισμό" τους, σε τέτοιο βαθμό που να διαγκωνίζονται ποιος έχει το καλύτερο δίπλωμα ευρασιτεχνίας για τη σοσιαλιστική πατέντα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ που παρουσίασε ο Αλέξης Τσίπρας, αναζητά διέξοδο τόσο για τα κοινωνικά αδιέξοδα όσο και τα αδιέξοδα της γερασμένης και ακίνδυνης μέχρι πρότινος ευρωπαϊκής αριστεράς. Και φάνηκε το γιατί η ψήφος στον ΣΥΡΙΖΑ δεν αποτελεί πια εκδήλωση οίκτου για το «μικρό ροζ κόμμα» ή ανώδυνη επιλογή διαμαρτυρίας. Είναι φανερό δηλαδή ότι ο πυρήνας του ΣΥΡΙΖΑ είναι μια δυναμική, κοινωνική πλειοψηφία που θέλει να αλλάξει αυτό που φαίνεται πως δεν αλλάζει με τίποτα.
Γι’ αυτό κι αν θέλετε, ο ΣΥΡΙΖΑ αδυνατεί πια να πάρει ποσοστά πάνω από 10% στα γκάλοπ. Αδυνατεί να πάρει πια την αφελή συναίνεση όσων αντιμετωπίζουν την πολιτική ως μία άλλη εκδοχή του φρέντο καπουτσίνο και την κοινωνία ως αρένα εξουσιαστικών εξαρτήσεων.
Το μοντέλο, το πρωί κάνω ό,τι μπορώ για να γίνει ο κόσμος κυνικότερος και το βράδυ ψηφίζω την happy αριστερά, τελείωσε.

Και φαίνεται ότι οι άνθρωποι του ΣΥΡΙΖΑ κατάλαβαν επιτέλους ότι το να πολιτεύεσαι λάθρα, χωρίς δική σου βάση και φυσώντας σε αλλότρια πανιά, δεν έχει νόημα. Το ότι φυσικά χρειάζεται ένα κόμμα και τον "αέρα" της ψήφου διαμαρτυρίας είναι λογικό. Φαίνεται ότι η οργανωμένη εμφάνιση των Οικολόγων Πρασίνων δομεί ένα χώρο που θα απορροφήσει μεγάλο μέρος της ψήφου διαμαρτυρίας αυτήν τη φορά. Οι Πράσινοι παίζουν πια το ρόλο του ΣΥΝ το 1994, ανακατεύουν την τράπουλα και προκαλούν πονοκέφαλο στα άλλα μικρά κόμματα που ελπίζουν πάντα να αρπάξουν μια πρόσκαιρη αντικυβερνητική ψήφο.
Ο ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε, όμως, αυτή τη φορά να ζητήσει μια ψήφο από τον πολίτη που θα δεσμευτεί ότι θα παραμείνει αριστερός και μετά τις εκλογές. Κι αυτό είναι φυσικά ένα ρίσκο. Έχει ψυχικό και κοινωνικό κόστος να επιλέγεις να είσαι αριστερός τη σήμερον ημέρα. Αλλά υπάρχει μια όλο και πιο διευρυμένη κοινωνική βάση που το συζητάει, ακόμα κι όταν δεν το εκφράζει με την ψήφο της στην αριστερά.


Εξ ου κι ένα πραγματικό άνοιγμα που έκανε χτες ο Τσίπρας, που όμως θα περάσει απαρατήρητο από τα ΜΜΕ: «Και θέλω να απευθυνθώ ιδιαίτερα στους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ. Οι πραγματικοί συσχετισμοί δύναμης δεν μπορούν να αλλάξουν έτσι. Από τα μπαλκόνια και τα μικρόφωνα. Και το ξέρετε πολύ καλά. Ούτε θα αλλάξουν αν τα κόμματα του δικομματισμού γίνουν από δύο δυόμισι. Θα αλλάξουν αν υπάρχει ένα καινούριο ρεύμα αλλαγής και ανατροπών στην κοινωνία. Αν διαμορφωθεί ένας ισχυρός ενωτικός πόλος στα αριστερά του πολιτικού συστήματος. Που θα δώσει νέα δυναμική στις κοινωνικές διεκδικήσεις και θα ανοίξει τον δρόμο για ένα πραγματικά εναλλακτικό πολιτικό σχέδιο. Η θέση σας είναι εδώ. Μαζί μας. Μαζί με την αριστερά της ενότητας και των αγώνων».
Το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται ότι επιλέγει να μη χαϊδέψει κανενός τα αυτιά (κι ας συνεχίζει η σπέκουλα των άλλων για τον Δεκέμβρη, των άλλων που μισούν τη νεότητα γιατί νιώθουν γερασμένοι μέσα στον κομφορμισμό και τις βεβαιότητές τους) φαίνεται έστω και με συμβολικό τρόπο στο κλείσιμο της ομιλίας:
«Το πραγματικό δίλημμα της επόμενης Κυριακής είναι αν το διαλυμένο δικομματικό σκηνικό θα καταφέρει να σταθεί στα πόδια του. Ή αν θα το ανατρέψουμε, διαμορφώνοντας νέους πολιτικούς συσχετισμούς. Το πραγματικό δίλημμα είναι αν ο κόσμος θα διοχετεύσει την δυσαρέσκειά του στην απάθεια και την παραίτηση. Ή αν θα την θα μετατρέψει σε ενέργεια για την μεγάλη ανατροπή. Το πραγματικό δίλημμα είναι αν την κρίση θα την διαχειριστούν αυτοί που την προκάλεσαν. Δηλαδή όσοι δούλεψαν όλα αυτά τα χρόνια για το κέρδος εις βάρος της κοινωνίας. ¨Η αν θα υπάρξει στροφή στις προτεραιότητες και στην χάραξη πολιτικής. Το πραγματικό δίλημμα είναι αν θα μείνουμε μόνο στις γενικές διακηρύξεις περιβαλλοντικής ευαισθησίας. Ή αν θα υπερασπιστούμε το περιβάλλον με ρήξεις, τοπικές συγκρούσεις, ενεργοποίηση των πολιτών. Το πραγματικό δίλημμα είναι αν θέλουμε μια Ευρώπη σαν τη σημερινή. Που κοιτάζει πώς θα κατοχυρώσει τα κέρδη των οικονομικά ισχυρών και πώς θα λεηλατήσει την κοινωνία. Ή αν θέλουμε μια Ευρώπη δημοκρατική, κοινωνική, οικολογική».
Κάνει φανερό δηλαδή ότι μόνο με καθοριστική ήττα του δικομματισμού (με ποσοστά δηλαδή κάτω από το 65% και για τα δύο μεγάλα κόμματα) μπορεί να αλλάξει και η πολιτική κατάσταση στη χώρα. Αν γίνει αυτό, τότε τα μικρά κόμματα θα μπορέσουν να μπουν στο δρόμο ενός άλλου μέλλοντος και οι ψηφοφόροι να αναλάβουν (επιτέλους) και την ευθύνη για το δικό τους μέλλον- κι αυτή θα είναι όντως μια πρωτότυπη δοκιμασία τόσο για τα κόμματα της αριστεράς όσο και για τους συνειδητοποιημένους πολίτες. Αν όχι, αν συνεχίζει να επιβεβαιώνεται ότι η πολιτική μπορεί να γίνεται και χωρίς ατομική ευθύνη από τον πολίτη, τότε είναι λογικό τα δύο μεγάλα κόμματα να αναλάβουν εσαεί, ως πληρεξούσιοι, τη διακυβέρνηση. Ή θα ανασυντεθεί το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα ή θα μετατραπεί σε μια αλα καρτ άσκηση διαχείρισης από εξουσιαστικούς και αδιαφανείς εν πολλοίς μηχανισμούς.

Και πάρτυ στην Καλλάρη

Μετά την ομιλία έγινε ένα ανοιχτό πάρτυ στην οδό Καλλάρη και προσκαλέστηκαν όλοι διά μικροφώνου στη συγκέντρωση. Οι άνθρωποι του ΣΥΡΙΖΑ το προετοίμαζαν αυτό το πάρτυ 20 μέρες, έχοντας σκεφτεί ότι πάνω κάτω 70 άνθρωποι θα θέλουν να πιουν μια μπύρα και να μιλήσουν λίγο πιο χαλαρά. Έφτασαν τελικά στα δύο ωραία μπαρ του πεζοδρόμου που ήταν πανέμορφος μέσα στη ζεστή νύχτα, πάνω από 150- 200 άνθρωποι, πέρασαν άλλοι τόσοι τυχαία, δοκιμάστηκαν επιτυχώς ντόπιες τυρόπιτες κι αλλοδαπές μπύρες, όλοι και όλες μίλησαν από κοντά με τον Αλέξη Τσίπρα με πρώτα τα μικρά παιδιά που ήθελαν να μάθουν γιατί είναι Παναθηναϊκός (έλα μου, ντε) και το ραντεβού είναι πλέον στο Ιτς Καλέ την Τετάρτη το βράδυ με τη δύναμη των Καστρινών, προεξέχοντος του Κώστα Μπασιούκα.

Τρίτη 26 Μαΐου 2009

Μιχάλης Παπαγιαννάκης, ένας συνεπής άνθρωπος της Αριστεράς


Η απώλεια του Μιχάλη Παπαγιαννάκη είναι σημαντική για την πολιτική ζωή του τόπου. Γιατί ήταν από τους λίγους βουλευτές του ελληνικού κοινοβουλίου που υπήρξε συνεπής, επίμονος, γνώστης των όσων έλεγε- πράγματα σπάνια δηλαδή εν γένει για την πολιτική στη χώρα μας. Δεν συμφωνούσα πάντα με όσα έλεγε, κυρίως για την μετεξέλιξη της ανανεωτικής αριστεράς, εκεί κοντά στη διάσπαση του Συνασπισμού μετά το 1992, αλλά και πριν από λίγο καιρό κατά την «αριστερή στροφή» όπως την λένε του ΣΥΡΙΖΑ. Ο ίδιος όμως ενίσχυε πάντα το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ, ήταν μέσα στους αγώνες ειδικά τους οικολογικούς και δεν φοβόταν να μπει μπροστά και να μιλήσει δημόσια. Αυτές τις πολιτικές του αρετές εκτιμούσαν πολλοί αριστεροί από διαφορετικούς χώρους, ακόμα και κομμουνιστές και ακτιβιστές οικολόγοι και τον στήριζαν όταν κατέβαινε για τη Βουλή.

Η ανακοίνωση του Συνασπισμού έχει ως εξής: Ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης, βουλευτής του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς δεν είναι πια μαζί μας. Ο Μιχάλης, μέλος της ΚΠΕ του ΣΥΝ, υπήρξε μια συνεπής και νηφάλια φωνή της Ανανεωτικής Αριστεράς. Διακρίθηκε για την ανεξαρτησία της γνώμης του, το ανοιχτό μυαλό του, τις ριζοσπαστικές του θέσεις. Σταθερά προσηλωμένος στις ιδέες της ανανέωσης, της οικολογίας, του ευρωπαϊσμού, υπήρξε πάντα ένας λαμπρός αγωνιστής. Ηγετικός στέλεχος της ΕΑΡ και μετά του Συνασπισμού, πάλεψε με ειλικρίνεια και ανιδιοτέλεια για μια σύγχρονη φυσιογνωμία της Αριστεράς.Τα μέλη και τα στελέχη του ΣΥΝ θα θυμούνται πάντα τον ευθύ του λόγο, τις πλούσιες γνώσεις του, τη μαχητική του παρουσία. Θα ξέρουν ότι ο Μιχάλης θα είναι πάντα μαζί μας στους δύσκολους δρόμους για μια Αριστερά που πιστεύει στο σοσιαλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο.

Σύντομο βιογραφικό: Γεννήθηκε στις 19.8.1941 στην Καλαμάτα. Σπούδασε Νομικά και Οικονομικές και Πολιτικές Επιστήμες στην Αθήνα, στο Μονπελλιέ και το Παρίσι. Διδασκαλία και έρευνα στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού 2, στο Ινστιτούτο Διοίκησης Επιχειρήσεων του Ορσαί, στο Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο του Μονπελλιέ. Έρευνες και μελέτες πάνω στη μεσογειακή οικονομία, την ΕΟΚ, την κινεζική αγροβιομηχανία, την αλιεία στην Ελλάδα κ.λπ., για λογαριασμό ΕΟΚ, ΓΚΑΤΤ, ΟΗΕ (1967-1987). Επιστημονικός συνεργάτης στο Πάντειο. Αρθρογραφία στο Βήμα, τον Οικονομικό Ταχυδρόμο, το Αντί, την Αυγή, τον Πολίτη... Μέλος της Δημοκρατικής Άμυνας κατά τη δικτατορία. Ιδρυτικό μέλος της ΕΑΡ και μέλος της ΚΕ και της ΕΓ της. Διετέλεσε μέλος της Π.Γ. της ΚΠΕ και της Π.Γ. του ΣΥΝ. Ήταν υπεύθυνος του Τμήματος Οικολογίας και Ποιότητας της Ζωής, ευρωβουλευτής του ΣΥΝ έως το 2004, μέλος της ΚΠΕ του ΣΥΝ και βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στη Β΄ Αθηνών στις τελευταίες εκλογές.

Στη φωτογραφία τρίτος από δεξιά σε πρωτοβουλία των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ

Το έργο της ερμηνείας, μια επιστημονική συνάντηση

Επιστημονική συνάντηση εργασίας με θέμα: «Το έργο της ερμηνείας»: ιστορικές, αισθητικές και φιλοσοφικές προσεγγίσεις» γίνεται στις 26 και στις 27 Μαΐου στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Όλες οι εργασίες θα γίνουν στο Κτήριο Βιβλιοθήκης, στο Αμφιθέατρο του 2ου ορόφου και διοργανωτές είναι το Τμήμα Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης, το Τμήμα Φιλολογίας και το Τμήμα Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής Ψυχολογίας.
Αξιοσημείωτη είναι η συμμετοχή νέων επιστημόνων το έργο των οποίων είναι αναγνωρισμένο και καταξιωμένο τόσο σε ακαδημαϊκό επίπεδο όσο και σε καλλιτεχνικό, ενώ δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη η συνεργασία τριών Τμημάτων του πανεπιστημίου που εγγυάται και την διαεπιστημονικότητα στην προσέγγιση του θέματος.
Παραθέτω μέρος του εισαγωγικού κειμένου και το πρόγραμμα (ολόκληρα εδώ):
«Αν και η συζήτηση «περί ερμηνείας» έλκει τις ρίζες της από την αρχαιότητα,
αναμφισβήτητα ο 19ος αιώνας υπήρξε καθοριστικός για τη θεωρητική και πρακτική θεμελίωση της νεότερης Ερμηνευτικής. Στον αιώνα αυτό, η Ερμηνευτική απέκτησε νέους ορίζοντες και εμπλουτίστηκε με τις νεωτερικές «τεχνικές της υποψίας» (Μαρξ, Νίτσε, Φρόιντ, Ντιλτάι), που όχι μόνο κλόνισαν τις βεβαιότητες του καρτεσιανού παραδείγματος αλλά δημιούργησαν και τις προϋποθέσεις για μια νέα «δυνατότητα του ερμηνεύειν». Ο 20ός αιώνας, με τη συμβολή σημαντικών στοχαστών (Χάιντεγκερ, Γκάνταμερ, Χάμπερμας, Ντεριντά, Ρικέρ), σχολών και κινημάτων, σημαδεύτηκε από τις κριτικές διαμάχες γύρω από την Ερμηνευτική, και, αναμφισβήτητα, η έμφαση που δόθηκε στο «ανοικτό» και ατελές έργο της ερμηνείας, οδήγησε τόσο σε δογματικές αναδιπλώσεις όσο και σε σχετικιστικές αυθαιρεσίες. Σήμερα, σε μια εποχή «ερμηνευτικού πλουραλισμού», μπορούμε να θέσουμε, εκ νέου, ερωτήματα γύρω από τη ζωή και το έργο της ερμηνείας. Η προτεινόμενη συνάντηση εργασίας έχει ως στόχο να εστιάσει στην ιστορία, τη θεωρία και τη μεθοδολογία των ερμηνευτικών τεχνικών, εξετάζοντας, μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα επιμέρους πεδίων (λογοτεχνία, μετάφραση, εικαστικές τέχνες και κινηματογράφος, φιλοσοφία) τις προσεγγίσεις του ερμηνευτικού εγχειρήματος. Βασικός άξονας της συνάντησης είναι να διερευνηθεί η σχέση τόσο του έργου τέχνης όσο και των ευρύτερων προϊόντων του πολιτισμού, με την ερμηνευτική αλήθεια: οι τεχνικές παραγωγής νοήματος και η διαδικασία πραγμάτωσης της αλήθειας, ο μετασχηματισμός της αισθητικής εμπειρίας σε δυνατότητα ερμηνευτικής πράξης, τα ερμηνευτικά σχήματα κατανόησης της πολιτισμικής ιστορίας».

ΠPOΓPAMMA

Τρίτη 26 Μαΐου
17:00 Χαιρετισμοί, Αθανάσιος Αγγέλου, Κοσμήτορας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Πρόεδροι-Αντιπρόεδροι Τμημάτων, Εισαγωγή
18:00 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ
Συντονιστής: Στέφανος Δημητρίου
18.00 – 18.20: Αλίκη Λαβράνου, Ευδαιμονία και ηθικότητα: ζητήματα ερμηνείας της δεύτερης καντιανής κριτικής
18.20 – 18.40: Γιάννης Πρελορέντζος, Εκφάνσεις της συνάντησης φιλοσοφίας και
κινηματογράφου σύμφωνα με τον Ντελέζ
18.40 – 19.00: Μαρία Πουρνάρη, Μεταφραστικά και ερμηνευτικά ζητήματα της 'Πραγματείας για την ανθρώπινη φύση' του Ντέιβιντ Χιούμ
19.00 – 19.20: Παναγιώτης Νούτσος, Αναγνωστική, ερμηνευτική, μεταφραστική και μεταπρατική πρακτική
19.20 – 20.15: Συζήτηση

Τετάρτη 27 Μαΐου
10:00 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ
Συντονιστής: Γιάννης Παπαθεοδώρου
10.00 – 10.20: Μαρία Λιάτση, H θεωρία της ερμηνείας στο έργο του Πιρς
10.20 – 10.40: Τάκης Καγιαλής, Ο αρχαίος μύθος στη μοντέρνα ποίηση: Γνωστικά
προαπαιτούμενα και κοινωνικές ιεραρχήσεις
10.40 – 11.00: Elias Polizoes, Τhe Hermeneutics of Laughter
11.00 – 11.30: Συζήτηση, 11.30 – 12.00 : Διάλειμμα

Συντονιστής: Τάκης Καγιαλής
12.00 – 12.20: Αλέξανδρος Αλεξάκης, Δυνατότητες ερμηνείας μεσαιωνικών κειμένων: Η
περίπτωση της εικονομαχίας
12.20 – 12.40: Βασίλης Αλεξίου, Περί κριτικής και ερμηνείας (Πάνω σ’ ένα ξένο άρθρο)
12.40 – 13.00: Απόστολος Λαμπρόπουλος, Θεωρήσεις του σώματος : χρήσεις, μετασχηματισμοί, ερμηνείες
13.00 – 13.30: Συζήτηση

17:00 ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ, ΕΙΚΟΝΑ, ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
Συντονιστής: Χρήστος Δερμεντζόπουλος
17.00 – 17.20: Βασίλης Βαμβακάς, Σύγχρονες κινηματογραφικές ερμηνείες της μικροαστικής κρίσης
17.20 – 17.40: Εύα Στεφανή, Mπαχτίν, ερμηνεία και κινηματογράφος
17.40 – 18.00: Γιάννης Σκαρπέλος, Για μια κοινωνική ερμηνευτική της φωτογραφίας. Η περίπτωση των φωτογραφιών της NELLYS
18.00 – 18.20: Γρηγόρης Πασχαλίδης, Θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα στην πολιτισμική ερμηνευτική της εικόνας
18.20 – 18.40: Κωνσταντίνος Ιωαννίδης, Το τέλος της αυτονόητης εικόνας: Σύμβολο και
αλληγορία στις περί εικαστικών τεχνών συζητήσεις στην Ελλάδα του 19ου αιώνα
18.40 – 19.15: Συζήτηση, 19.15 – 20.15: Γενική Συζήτηση – Λήξη συνάντησης

Δευτέρα 25 Μαΐου 2009

Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα. Η πολιτική ως θέαμα

Ποιος το περίμενε ότι το κεντρικό διακύβευμα των ευρωεκλογών του 2009 θα ήταν ένα σύνθημα των αρχών του 20ου αιώνα, όπως το «Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα»; Κι όμως στον κόσμο των ψεύτικων ειδήσεων και της βιομηχανίας του θεάματος, το τίποτα μετατρέπεται σε όλον, και καλοκάθεται στο κέντρο του δημόσιου πολιτικού διαλόγου.
Όταν πρωτοάκουσα την περασμένη εβδομάδα ότι η ΝΔ συγχύστηκε με το σύνθημα στις ομιλίες του Γιώργου Παπανδρέου, γιατί, λέει, προσβάλλονται τόσοι Έλληνες που δεν είναι… σοσιαλιστές, γέλασα λίγο με την ευρηματικότητα των επικοινωνιολόγων. Κοίτα τι αναδεικνύουν ως θέμα, σκέφτηκα.
Την επόμενη μέρα όμως κι όλες αυτές που ακολούθησαν μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση, η ΝΔ και ο ίδιος ο πρωθυπουργός συνεχίζουν να θεωρούν το «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» ως ένα «αμάρτημα» τούτων των εκλογών, ένα μίασμα που πρέπει να εξαφανιστεί.
Εντάξει, πίσω από αυτή τη συζήτηση, όπως και στην περίπτωση της διαφήμισης με τα παπαγαλάκια, κρύβεται η τακτική της ΝΔ να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους της. Από την πρώτη μέρα, οι αναλυτές εντόπισαν τη σημασία αυτής της επικοινωνιακής τακτικής και πλέον έχουμε εμπεδώσει τις κρυφές πτυχές της. Δεν είναι όμως καθόλου παρήγορο ότι όλα αυτά είναι επικοινωνία και όχι πραγματική πολιτική.
Πρώτον γιατί είναι φτωχή επικοινωνία, άρα είναι και μια απογυμνωμένη από αλήθεια πολιτική. Κάποιοι δηλαδή επιλέγουν να μας κάνουν να μιλάμε για ένα σύνθημα και μόνο, φορτώνοντάς το με έννοιες που ουδέποτε είχε. Μόνο και μόνο γιατί δημιουργείται μια δήθεν πόλωση που θα οδηγήσει αυτόν που ψήφισε την προηγούμενη φορά Καραμανλή να τον ξαναψηφίσει και τώρα (γιατί αυτό και μόνο είναι η περίφημη συσπείρωση και τίποτα παραπάνω). Κάθεται δηλαδή εκεί στο καφενείο ο άνεργος, ο φτωχός ή έστω ο δυσαρεστημένος ψηφοφόρος, ακούει τον Παπανδρέου να τον λέει (και καλά) βάρβαρο και κάτι σαν να σπάει μέσα του και αποφασίζει με κλάματα στα μάτια να ξαναψηφίσει Καραμανλή.
Το γεγονός δε, ότι ο πρωθυπουργός έχει καπαρώσει για τον εαυτό του την «υπεύθυνη πολιτική» μας οδηγεί στο συμπέρασμα όλους εμάς που δεν τον ψηφίζουμε, ότι είμαστε από την πλευρά της ανεύθυνης πολιτικής (αλλά αυτά περί υπευθυνότητας είναι ένα άλλο επικοινωνιακό τρικ που θα το σχολιάσουμε άλλη φορά).
Δεύτερον και συνέχεια του πρώτου: Το να λες δημόσια ότι το ΠΑΣΟΚ με το σύνθημα «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» εννοεί «ψηφίστε ΠΑΣΟΚ ή βαρβάρους», συνιστά μια διακωμώδηση της ιστορίας και της πολιτικής σκέψης. Και μόνο το γεγονός άλλωστε ότι ούτε ένας υπουργός ή βουλευτής (εκτός κι αν μας ξέφυγε κανείς μέσα στο χαμό της τηλοψίας) δεν ψέλλισε κάτι για τον Καστοριάδη, μας κάνει να ανησυχούμε για την επάρκεια του πολιτικού μας στελεχικού δυναμικού σε θέμα πολιτικής επιστήμης. Μα τι κάνουν εκεί στα πανεπιστήμια που πάνε; Κι αυτός ο Καραμανλής που είχε διαβάσει και Μαρξ όπως έλεγε εκεί στην Αμερική, από Καστοριάδη που είναι και δικός μας, τίποτα; Τσσς…

Και φυσικά, το ΠΑΣΟΚ χρησιμοποιεί για άλλη μια φορά ένα σύνθημα της αριστερής παράδοσης για να έχει συγκυριακά οφέλη. Όσο έφυγαν οι «βάσεις του θανάτου» άλλο τόσο και τώρα θα διαχωρίσει τη θέση του από τη βαρβαρότητα που γέννησε η σοσιαλδημοκρατία στον πλανήτη (ως και τις μέρες μας, στη Σερβία, το Ιράκ ή το Αφγανιστάν).
Τουλάχιστον όμως χρησιμοποίησε το σύνθημα ακριβώς για να συγκινήσει τους κατέχοντες κάποια αριστερή παιδεία, πρώην αριστερούς κυρίως που έμαθαν από τον εν Ελλάδι κομμουνισμό να συγκινούνται με τέτοια τσιτάτα.
Κι επίσης, μπορούμε να δεχθούμε, ότι έστω σε ένα συναισθηματικό επίπεδο το «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» μπορεί να προκαλέσει κάποια γόνιμη αναζήτηση, ότι κάποιο νέο παιδί δηλαδή μπορεί να σκεφτεί ακούγοντάς το, τι ζούμε σήμερα γύρω μας και τι θα μπορούσε να είναι ο σοσιαλισμός ως απάντηση.
Τέλος, ας σημειωθεί η αμηχανία με την οποία αντιμετώπισε η αριστερά την όλη συζήτηση, κυρίως γιατί (φαντάζομαι) αισθάνθηκε ότι δεν μπορούσε να συμμετάσχει σε ένα διάλογο μεταξύ ΝΔ και ΠΑΣΟΚ στο επίπεδο του θεάματος. Κι όμως, η αριστερά δεν πρέπει να αφήνει καμιά μάχη να πηγαίνει χαμένη, ούτε τις εικονικές διαμάχες, που επηρεάζουν το ίδιο με τις πραγματικές όπως φαίνεται τη ζωή των ψηφοφόρων.
Κάθε νοήμων άνθρωπος φυσικά, με ελάχιστη παιδεία, γνωρίζει ότι το «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» είναι ένα δίλλημα που προσφέρεται για σκέψη. Και τα δύο μέρη όμως, και ο σοσιαλισμός και η βαρβαρότητα είναι πλέον έννοιες υπό κρίση. Πρέπει να ανακαλύψουμε ξανά το νόημά τους στον κόσμο που ζούμε. Πάντα όμως έτσι συμβαίνει με τη γλώσσα… Επαναορίζεται συνεχώς.

ΥΓ Χάριν πάντως της προεκλογικής συζήτησης προέκυψαν και μερικά καλά άρθρα που μπορούν να λειτουργήσουν και παιδευτικά. Όλες οι μεγάλες εφημερίδες προσέγγισαν το ζήτημα και ανέδειξαν τόσο το λόγο της Ρόζας Λούξεμπουργκ η οποία πρωτοεντόπισε τη διαφοροποίηση του σοσιαλισμού από τη βαρβαρότητα στην οπολία οδηγούσε τον κόσμο ο καπιταλισμός μετά τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο, όσο και την πολιτική θέση του Κορνήλιου Καστοριάδη και του περιοδικού του Socialisme ou barbarie που μετά τον πόλεμο αναζητούσε νέους επαναστατικούς δρόμους.
Προτείνουμε ενδεικτικά τα άρθρα του Νίκου Ξυδάκη (εδώ) και του Παντελή Μπουκάλα στην Καθημερινή (εδώ) καθώς και του Θανάση Γιαλκετσή στην Ελευθεροτυπία (εδώ).

Τρίτη 19 Μαΐου 2009

Μια Καθημερινή στα σκαλάκια του Ωδείου

Τα μεσημέρια στο Δημοτικό Ωδείο οι γονείς περιμένουν στο μεγάλο διάδρομο του πάνω ορόφου, όσο τα παιδιά κάνουν το μάθημά τους στις αίθουσες.
Κάθε αναμονή είναι μια μικρή, πληκτική δοκιμασία χρόνου, ακόμα κι αν χρωματίζεται από τις αδέσποτες νότες που το σκάνε από τις χαραμάδες κάτω από τις πόρτες.
Κάποιες κυρίες συνήθως πιάνουν ψιλή κουβέντα για τα μαθήματα, τα παιδιά και το βάρος της καθημερινότητας, οι άνδρες, λιγότεροι συνήθως, ακροβολίζονται στην αίθουσα και μετράνε το χρόνο σιωπηλά.
Συνήθως πιάνω μια καρέκλα κοντά στο παράθυρο, κοιτάω για λίγο έξω τα βουνά και την υποψία της λίμνης, σκέφτομαι πώς θα ήταν το κτίριο όταν λειτουργούσε παλιά ως δημαρχείο των Ιωαννίνων (πού ήταν ο δήμαρχος, πώς τον περίμεναν οι Γιαννιώτες να του πουν τα παράπονό τους, αν έμοιαζαν οι υπάλληλοι με τις περιγραφές του Καρυωτάκη) και ενίοτε παρατηρώ την ομοιομορφία των απέναντι διαμερισμάτων και αναρωτιέμαι ελαφρώς αδιάκριτα αν είναι ομοιόμορφη και η ζωή των κατοίκων τους.
Και πότε πότε, τις περισσότερες φορές τις Τρίτες, αλλά και τις άλλες μέρες που ακολουθούν, λέω ένα σιωπηλό ευχαριστώ σε κάποιον (ή κάποια) άγνωστο που εναποθέτει σε ένα σκαλάκι του φουαγιέ, την Καθημερινή της Κυριακής. Δεν ξέρω αν την αφήνει γιατί ταιριάζει με το πολιτισμένο περιβάλλον του ωδείου μια εφημερίδα σοβαρή και πολιτισμένη όσο και τα χρόνια της στην καλή δημοσιογραφία, εμένα μου αρέσει όμως έτσι κι αλλιώς να την διαβάζω. Κι ενώ την έχω στο σπίτι μέχρι και να την εξαντλήσω σταδιακά μέσα στη βδομάδα, εκεί που περιμένω το γιο μου στο ωδείο να τελειώσει το πιάνο μου φαίνεται η εφημερίδα, έτσι όπως διαβάζω στα γρήγορα κάποιο άρθρο της, πιο ενδιαφέρουσα, πιο νόστιμη να την πω. Και πιο χρήσιμη. Σαν να με διασώζει από το ναυάγιο του χαμένου μέσα στις ασχολίες χρόνου, σαν να μου ανοίγει έναν δίαυλο.
Γι’ αυτόν και τον ευχαριστώ αυτόν τον άγνωστο αναγνώστη που έχει την έγνοια να αφήσει την εφημερίδα ελεύθερη να σώσει εμένα τον επόμενο, τον τυχαίο αναγνώστη.

Κυριακή 17 Μαΐου 2009

Αμηχανία μετά τη Eurovision

Η νίκη του τραγουδιού από τη Νορβηγία στον διαγωνισμό της Γιουροβίζιον προκαλεί μια αναμενόμενη μεν, ακατάσχετη δε, αμηχανία στο εγχώριο σταρ σύστεμ, στο οποίο πρέπει να συμπεριλάβουμε κι ένα μεγάλο τμήμα της "επίσημης" δημοσιογραφίας.
Η αμηχανία αυτή προκύπτει από την αδυναμία του συστήματος αυτού να εξηγήσει γιατί κέρδισε ο Νορβηγός. Η προφανής για κάθε λογικό άνθρωπο, απάντηση ότι κέρδισε επειδή είχε ένα καλό τραγούδι το οποίο επέλεξαν οι περισσότεροι από τους τηλεθεατές που εκείνη την ώρα έβλεπαν τηλεόραση, δεν τους περνάει από το μυαλό. Κι αν τους περνάει- που τους περνάει- αρνούνται να την πουν.
Γιατί αν παραδεχτείς δημόσια ότι ακόμα κι ένα τηλεοπτικό θέαμα όπως η Γιουροβίζιον χρειάζεται την απλή μαγιά μιας καλής μουσικής για να πορευτεί και να αντλήσει έσοδα από τους διαφημιστές (γιατί περί αυτού μιλάμε τελικά), τότε πέφτουν στο κενό τα περί "εθνικού στοιχήματος", "ομάδας που κερδίζει", "ειδημόνων του διαγωνισμού" κλπ.
Στη χώρα μας, όπου οι θεσμοί δεν λειτουργούν πάντα υπέρ του πολίτη και ουδέποτε κάνουν αποτελεσματικούς απολογισμούς της δράσης τους, τα συστήματα εξουσίας, όπως είναι κι αυτό του θεάματος, αυτοναπαράγονται. Αυτονανανεώνουν δηλαδή την εξουσία τους στηριζόμενα κυρίως στην ανοχή και την άγνοια όσων βρίσκονται έξω από το σύστημα παραγωγής του θεάματος. Και οι έξω όμως είναι εγκλωβισμένοι, συνειδητά ή ασυνείδητα σε αυτό το παιχνίδι εξουσίας, είτε γιατί δεν έχουν επιλογές, είτε γιατί αδυνατούν πια να βρουν συλλογικές διεξόδους.
Τι μένει; Η ψυχή παιδιών που έχουν μάθει να παλεύουν με τους δικούς τους όρους. Ας θυμηθούμε ότι σε αυτό το διαγωνισμό η Ελλάδα κέρδισε μόνο όταν εμφανίστηκε από το πουθενά ένα μεταναστάκι, ένα κορίτσι δηλαδή, που έμαθε να ζει με όρους ενός άλλου κράτους.Ποδόσφαιρο μας έμαθε ένας Γερμανός για να προσθέσουμε ένα ακόμα παράδειγμα, και στο μπάσκετ μεγαλουργούμε επειδή παίζουμε καλύτερα μέσα στο πλαίσιο που έχει διαμορφώσει ο διεθνής αθλητισμός.
Είναι προφανές ότι στην ελληνική βιομηχανία του θεάματος (λέμε τώρα) ουδέποτε θα δώσει κανείς ευκαιρίες σε νέα παιδιά και δημιουργικά ταλέντα για να εκφραστούν.
Του χρόνου πάλι, συνεπώς...

Τρίτη 12 Μαΐου 2009

Οι Αθεράπευτοι ανεβάζουν Ματέι Βίσνιεκ

Οι Αθεράπευτοι δεν ησυχάζουν ποτέ όπως φαίνεται. Αυτήν την Παρασκευή ανεβάζουν από τη Νέα Θεατρική Σκηνή τους το έργο «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα».
Πρόκειται για ένα σύγχρονο θεατρικό έργο του Ρουμάνου Ματέι Βίσνιεκ (Matei Visniec) το οποίο έχει παιχτεί με επιτυχίες διεθνώς, αλλά και στη χώρα μας. Ο Βίσνιεκ γεννήθηκε στη Ρουμανία το 1956 και το 1987 διέφυγε στη Γαλλία όπου και ζήτησε πολιτικό άσυλο. Έκτοτε έχει γράψει πολλά ακόμα θεατρικά έργα.
Για το συγκεκριμένο έργο έχει δώσει μια συνέντευξη (που θα τη βρείτε εδώ) που δείχνει το στίγμα ενώ υπάρχουν πολλές αναφορές στο ελληνικό διαδίκτυο. Το έργο αφορά τα Βαλκάνια, τη βία, τον κόσμο στην έρημο του πολέμου και τους ανθρώπους που μένουν πίσω, με ένα ανθρωπιστικό επίκεντρο που ξεπερνάει τις συγκυρίες.
Η μετάφρασή του έργου έχει γίνει από την Έρση Βασιλικιώτη και η σκηνοθεσία της παράστασης είναι του Δημήτρη Παππά.
Θα παιχτεί για οχτώ μόνο παραστάσεις, από Παρασκευή 15 Μαΐου μέχρι Κυριακή 24 Μαΐου (πλην Τρίτης και Πέμπτης) στο υπόγειο της Στοάς Ορφέα στο κέντρο της πόλης, με ώρα έναρξης 9:15 μ.μ. και εισιτήριο 6€ (μαθητικό-φοιτητικό) και 10€. Κρατήσεις θέσεων στο τηλέφωνο 6981981067. Σημειώνεται από τον θίασο ότι οι “σκληρές” εκφράσεις του έργου, καθώς και οι “ακραίες” καταστάσεις που διαπραγματεύεται, καθιστούν τη γονική συναίνεση απαραίτητη όσον αφορά στην παρακολούθησή του από παιδιά.
Περισσότερες πληροφορίες κι από το μπλογκ των Αθεράπευτων (από εκεί και η φωτογραφία παλαιότερης παράστασης).

Δευτέρα 4 Μαΐου 2009

H Ευρωπαϊκή Γιορτή της Μουσικής καλεί μουσικούς

H Ευρωπαϊκή Γιορτή της Μουσικής είναι ένας πολύ επιτυχημένος θεσμός και η επιτυχία του οφείλεται στο ότι δίνει βήμα σε νέους μουσικούς ενώ παράλληλα απευθύνεται με έναν αδιαμεσολάβητο τρόπο στο κοινό. Μουσικές σκηνές στήνονται σε ευρωπαϊκές πόλεις και ο κόσμος παρακολουθεί δωρεάν συναυλίες με τοπικά σχήματα και καλεσμένους. Αυτήν την περίοδο η προετοιμασία της Ημέρας που επικεντρώνεται στην 21η Ιουνίου, αφορά κυρίως το πρόγραμμα οπότε όποιος μουσικός ή συγκρότημα θέλει να συμμετάσχει πρέπει να στείλει τη δουλειά του στους διοργανωτές.
Ο στόχος στα Γιάννενα είναι να στηθούν για ένα τριήμερο 10 συνολικά σκηνές, οπότε όπως ανακοίνωσαν οι διοργανωτές: «Όλοι οι μουσικοί, ανεξαρτήτως επιπέδου και ηλικίας, καλούνται να συμμετέχουν στις εκδηλώσεις της Ευρωπαϊκής Γιορτής της Μουσικής, προκειμένου να δημιουργηθεί εγκαίρως το πρόγραμμα των εκδηλώσεων και να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τους μουσικούς αλλά και για όλη την πόλη που θα συμμετέχει στη γιορτή. Επικοινωνία στα τηλέφωνα: 2651045563 και 6932510923 και στο e-mail: ioamusicday@gmail.com».

Πρέβεζα και Πάργα

Και η Πρέβεζα όμως θα συμμετέχει για 3η χρονιά μάλιστα στην Ευρωπαϊκή Γιορτή της Μουσικής το τριήμερο 19,20,21 Ιουνίου. Η Culturepolis– Πολιτιστική Αντένα Πρέβεζας, μη- κερδοσκοπική, μη-κυβερνητική οργάνωση προωθεί την δημιουργική συμμετοχή των πολιτών στις εκδηλώσεις στην Πρέβεζα αλλά και στην Πάργα, η οποία μετέχει για πρώτη φορά αλλά ταυτόχρονα γιορτάζει και τα 50 της χρόνια τουρισμού.
Η πρόσκληση για την Πρέβεζα και την Πάργα απευθύνεται όχι μόνο σε μουσικούς αλλά και σε καλλιτέχνες του χορού ή άλλων τεχνών που θα επιθυμούσαν να συμμετέχουν στην γιορτή. Οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να στείλουν demo τους, αλλά και καλλιτεχνικές προτάσεις που σχετίζονται με τη μουσική ιδέα, σε οποιαδήποτε μορφή (audio, video, press, project plan), ταχυδρομικά ή ηλεκτρονικά στην Culturepolis - Πολιτιστική Αντένα Πρέβεζας τηλ. 2682054445/6973447018, email caprevez@otenet.gr. Οι συμμετοχές γίνονται δεκτές έως την Παρασκευή 8 Μαΐου.
Και για περισσότερα www.musicday.gr και www.myspace.com/europeanmusicday.

Εθελοντικός καθαρισμός των ακτών στην Πρέβεζα


Το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS σε συνεργασία με την Culturepolis- Πολιτιστική Αντένα Πρέβεζας, οργανώνουν εκστρατεία εθελοντικού καθαρισμού των 17 ακτών του νομού Πρέβεζας την Παρασκευή 8 Μαΐου και την Κυριακή 10 Μαΐου.
Το κάλεσμα απευθύνεται σε μαθητές και εκπαιδευτικούς, δήμους, περιβαλλοντικούς και άλλους κοινωνικούς φορείς, συλλόγους, επιχειρήσεις και εθελοντές κάθε ηλικίας.
Πέρυσι 13.717 εθελοντές καθάρισαν 199 παραλίες σε όλη την Ελλάδα και συμμετείχαν 170 φορείς, από τους οποίους 73 ήταν σχολεία, 37 σύλλογοι, 20 δήμοι, 16 επιχειρήσεις, 11 ξενοδοχεία, 9 πρωτοβουλίες πολιτών– ΜΚΟ και 4 μεμονωμένοι φορείς.
Το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS συντονίζει την 14η πανελλαδική εκστρατεία εθελοντικών καθαρισμών των ακτών, του βυθού και άλλων φυσικών περιοχών, με σύνθημα «Καθαρίστε τη Μεσόγειο 2009» και δράσεις που θα πραγματοποιηθούν 1-31 Μαΐου. Η εκστρατεία διοργανώνεται σε συνεργασία με την εφημερίδα Ελευθεροτυπία και το περιοδικό ΓΕΩτρόπιο, τελεί υπό την αιγίδα του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον/Μεσογειακό Σχέδιο Δράσης (UNEP/MAP), ενώ φέτος σε συνεργασία με το Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας του Πανεπιστημίου Πατρών, θα πραγματοποιηθεί λήψη εικόνων από «χωματερές» στο βυθό, με τη χρήση Κατευθυνόμενου Υποβρύχιου Οχήματος (R.O.V.).
Φέτος, όπως τονίζουν οι διοργανωτές, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην:
• ανάδειξη του προβλήματος των «χωματερών» στο βυθό της θάλασσας.
• συστηματική καταγραφή των απορριμμάτων στις ακτές και το βυθό.
• ανακύκλωση των απορριμμάτων που θα περισυλλέξουμε από τις ακτές και τη θάλασσα.
• προστασία και βιώσιμη διαχείριση του θαλάσσιου και παράκτιου πλούτου.
• ενημέρωση για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην παράκτια ζώνη (περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές).
• ανάδειξη και προώθηση «πράσινων επαγγελμάτων» που εξασφαλίζουν τη βιώσιμη ανάπτυξη των παράκτιων περιοχών.
• προώθηση ενός βιώσιμου τουρισμού και ανάδειξη της σπουδαιότητάς του για την αναβάθμιση και αναζωογόνηση (οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική) των τοπικών κοινωνιών.
Δηλώσεις συμμετοχής για τους καθαρισμούς: Τα σχολεία, οι Δήμοι, τα ξενοδοχεία, εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις, τοπικές κινήσεις πολιτών, οι σύλλογοι και οι άλλοι φορείς που θα διοργανώσουν ένα εθελοντικό καθαρισμό στην περιοχή τους καλούνται να στείλουν συμπληρωμένη τη «φόρμα συμμετοχής» στην ηλεκτρονική διεύθυνση nature@medsos.gr ή ταχυδρομικά στη διεύθυνση Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, Μαμάη 3, Αθήνα 10440, ή με φαξ στο 210 – 8228795.
Η φόρμα συμμετοχής καθώς και το «Φύλλο Παρατήρησης Ακτών και Καταγραφής Aπορριμμάτων» διατίθεται από την Culturepolis –Πολιτιστική Αντένα Πρέβεζας στα τηλ. 26820 54445 ή στο email caprevez@otenet.gr ή από το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS.
Και από τη μεριά μας να θυμίσουμε ότι ο καθαρισμός των ακτών δεν είναι υπόθεση μόνο των Πρεβεζιάνων, ούτε αυτονόητο καθήκον τους. Αντίθετα είναι ακόμα μεγαλύτερη υπόθεση για όλους τους Ηπειρώτες που χρησιμοποιούν αυτές τις ακτές κάθε καλοκαίρι για αναψυχή, αλλά μετά τις ξεχνούν. Συμμετοχή λοιπόν… θα είναι και μια ωραία βόλτα άλλωστε.


Παρασκευή 1 Μαΐου 2009

Η Πρωτομαγιά των εργατών


Εικονογράφηση από το εξαιρετικό λεύκωμα των εκδόσεων ΚΨΜ "Wobblies, Μια εικονογραφημένη ιστορία των Βιομηχανικών Εργατών του Κόσμου" (2007)


Μέρα που είναι ας θυμηθούμε τις απαρχές της αριστεράς στη χώρα μας με ένα πρωτότυπο κείμενο από την Εποχή της Κυριακής που μας πέρασε, με επίκεντρο τα εργατικά τραγούδια και τη Διεθνή. Πέρα από το κείμενο του Στάθη Κουτρουβίδη που το δημοσιεύουμε παρακάτω, δημοσιεύεται στο ίδιο φύλλο της εφημερίδας κι ένα κείμενο της Ρόζας Λούξεμπουρκ για τις πρώτες Πρωτομαγιές στον κόσμο (θα το βρείτε εδώ).
Η Πρωτομαγιά γιορταζόταν από τους εργάτες και στα Γιάννενα, όπου μετά την απελευθέρωση αναπτύσσεται το εργατικό κίνημα και ο συνδικαλισμός και ιδρύεται και κομμουνιστικός όμιλος. Μετά δε και το ’22 αναπτύσσεται και το αντιπολεμικό κίνημα με σαφή κομμουνιστικό χαρακτήρα. Όπως μάλιστα έχει εντοπίσει και ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Παναγιώτης Νούτσος, στην Πρωτομαγιά του 1923 στην εκδήλωση του Εργατικού Κέντρου Ιωαννίνων, ο ποιητής Γιοσέφ Ελιγιά είχε διαβάσει και το Φως που καίει του Δημήτρη Τανάλια (Κ. Βάρναλη) όπως αναφέρει κι ο Ριζοσπάστης (7.5.1923).


Η Πρωτομαγιά και η Διεθνής
κατά τα πρώτα βήματα του σοσιαλιστικού κινήματος

Οι πρώτες απόπειρες για να εορταστεί η πρωτομαγιά ως εργατική γιορτή προς τιμή των νεκρών του Σικάγου (1886) στην ελληνική κοινωνία συνοδεύονταν από δυσπιστία, καχυποψία όπως αυτή, εκφραζόταν κυρίως από το μεγαλύτερο τμήμα της κοινωνίας, αλλά και τις αστυνομικές επιθέσεις έναντι των διοργανωτών. Οι πρωτομαγιάτικες γιορτές που διοργάνωναν οι πρώτοι σοσιαλιστικοί κύκλοι της εποχής συνοδεύονταν συνήθως από τραγούδια. Τα εργατικά τραγούδια κάνουν την εμφάνισή τους ακριβώς σε μια περίοδο που οργανώνεται το σοσιαλιστικό κίνημα και διατυπώνονται οργανωμένα οι πρώτες ιδέες. Γλαφυρή είναι η εικόνα που μεταφέρεται από την εφ. Εργάτης του Βόλου. Το τελετουργικό της εορτής της πρωτομαγιάς μεταξύ άλλων περιλάμβανε την απαγγελία τραγουδιών, ανάμεσα στα οποία και τη Διεθνή. Η εικόνα αυτή αναφέρεται στο προηγούμενο έτος με τον χαρακτηριστικό τίτλο: «Η μεγάλη εορτή της Εργασίας». Σε αυτήν σημείωνε με κάθε λεπτομέρεια η εφημερίδα ότι «η σημερινή ημέρα στους κάμπους και τας εξοχάς όλου του κόσμου αντηχούν τραγούδια χαράς, ύμνοι προς την ζωήν και την φύσιν, ύμνοι προς την εργασίαν. Το λάβαρον των εργατών, η ερυθρά σημαία, κυματίζει παντού και ο διεθνής εργατικός ύμνος σκορπίζει τους γλυκείς και ενθουσιαστικούς τόνους του στο μυρωμένο αέρα. Απαγγέλονται ποιήματα και λόγοι που χτυπούν αλύπητα ένα καθεστώς που αφαιρεί από το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας, από τους εργάτας το δικαίωμα της συμμετοχής σε μια ζωή ανθρώπινη και ευτυχισμένη».1
Κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα και των εορταστικών εκδηλώσεων προς τιμήν της πρωτομαγιάς έπαιξε η μετάφραση του τραγουδιού της Διεθνούς.

Σχετικά με τη Διεθνή

Η Διεθνής υπήρξε ένα τραγούδι που πρωτογράφτηκε στα οδοφράγματα της Παρισινής Κομμούνας στα 1871, από τον εργάτη και κομμουνάρο Ευγένιο Ποτιέ, με μουσική επένδυση ενός άλλου κομμουνάρου, του Πιερ Ντεζετέ, λίγα χρόνια αργότερα, και συγκεκριμένα στα 1888. Μετά τα τραγικά γεγονότα της ήττας της Κομμούνας στο Παρίσι ο στιχουργός εγκατέλειψε την αγαπημένη του πόλη και κατέφυγε στο εξωτερικό, πρώτα στην Αγγλία και έπειτα στις ΗΠΑ, από όπου επέστρεψε σε κατάσταση φτώχειας και εγκαταλελειμμένος και τον βρήκε ο θάνατος στις 8 Νοεμβρίου 1887. Είναι εμφανές πως ό,τι με δυσκολία περνούσε στη σκέψη των ανθρώπων λόγω των αντιπαραθέσεων, των διαφωνιών, των αδυναμιών των ανθρώπων της περιόδου, γινόταν πολύ πιο εύκολο αυθόρμητα, πολλές φορές τραγουδιστά. Έτσι και αυτές οι ιδέες έγιναν τραγούδι. Τα «τραγούδια» όμως αυτά έπαιξαν το ρόλο τους και έσπειραν το σπόρο της κοινωνικής διαμαρτυρίας και της ιδέας της σοσιαλιστικής επανάστασης.
Για πρώτη φορά η Διεθνής τυπώθηκε και εκδόθηκε από τον Γκοσελέν δέκα χρόνια μετά το θάνατο του Ποτιέ, γεγονός που οδήγησε τον εκδότη της στη φυλακή. Στην Ελλάδα μάλλον ο Ρήγας Γκόλφης2 μεταφράζει για πρώτη φορά και δημοσιεύεται στην εφημερίδα Εργάτης της πόλης του Βόλου στα 1909.3 Η δημοσιευμένη αυτή μετάφραση της Διεθνούς από τον Εργάτη προκάλεσε την έντονη αντίδραση των άλλων, αστικών εφημερίδων της περιόδου. Ο Εργάτης θεώρησε σκόπιμο να επανέλθει, αντιδρώντας προς την Ακρόπολη στην οποία διαμαρτυρήθηκε υποστηρίζοντας ότι «…πουθενά της εφημερίδος του Εργατικού Κέντρου δεν έγινε τέτια αφιέρωσις ούτε βαπτισμός του Διεθνούς σοσιαλιστικού ύμνου εις Εθνικόν Ύμνον», όπως ενν. ότι είχε καταγγείλει η Ακρόπολις, «αλλ’ απλούστατα εδημοσιεύθη μια ωραιοτάτη και πολύ πετυχημένη μετάφρασις του Διεθνούς από τον φίλον μας ποιητήν κ. Ρήγα Γκόλφην». Στη συνέχεια, αναφερόταν στο ότι «[…] ο Εργάτης, η εφημερίδα τους ενόμισε, ότε ειμπορούσε κάλλιστα να τους παρουσιάση πλέον ελεύθερα τον διεθνή σοσιαλιστικόν ύμνον σε μια τέτοια μετάφρασι και να τους κάμη να ιδούν και να αισθανθούν τέλος πάντων με τι ύμνον ενθουσιάζονται οι συνάδελφοί τους όλου του κόσμου και ποιος θα είναι αργά ή γρήγορα αλλά αφεύκτως μια μέρα και των εδώ προλεταρίων και ο ιδικός τους να πούμε ύμνος, όταν θα μπουν και αυτοί εις διεθνή εκείνη ένωσι των προλεταρίων όλων των εθνών».4
Την Πρωτομαγιά του 1912 ο Αβραάμ Μπεναρόγια αναφέρει ότι μετά την αρχική ομιλία που έκανε ο Νίκος Γιαννιός για τον εορτασμό της, ακολούθησε ο ποιητής Γιάννης Πικρός απαγγέλλοντας σοσιαλιστικά τραγούδια.5 Ό,τι δεν μπορούσε να γίνει κατανοητό και πιστευτό εύκολα από μεγάλα τμήματα της κοινωνίας, γινόταν τραγούδι.

Ο ύμνος της «Διεθνούς» και το ελληνικό πολιτικό τοπίο

Είναι μια περίοδος στην ελληνική κοινωνία κατά την οποία συντελείται έντονη ριζοσπαστικοποίηση στο λόγο και στη σκέψη των ανθρώπων μέσα από τις συγκρούσεις που είχαν υπάρξει στο πλαίσιο του κινήματος των δημοτικιστών. Επίσης προηγηθεί το έργο του Γ. Σκληρού στα 1907 με τον τίτλο Ελληνικό κοινωνικό ζήτημα, όπως και η μετάφραση του Κομμουνιστικού Μανιφέστου από τον Κ. Χατζόπουλο στα 1911, που σημάδεψαν την περίοδο.
Ο Κ. Χατζόπουλος έγραφε με τη σειρά του ότι «η Ελλάδα με τις ψευτοελευθερίες του λαού και με τη λίγη καπιταλιστική ανάπτυξη δε μπορεί να μας ικανοποιήσει»6 και σε άλλη αναφορά του ότι «η Ελλάδα με τον αναπτυγμένο κοινοβουλευτισμό της, με τις λαϊκές ελευθερίες της, την εμπορική της κοινωνία, δύσκολα μπορεί να γίνει πεδίο κατάλληλο για την εμφύτευση του σοσιαλισμού».

Στάθης Κουτρουβίδης

1 Εφ. Εργάτης, 1 Μαΐου 1911. Φύλλα του Εργάτη του Βόλου, Όργανον των Συμφερόντων του εργαζομένου Λαού (του Εργατικού Κέντρου Βόλου), (1908-1911), βρίσκονται στα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ). Η εφημερίδα επηρεαζόταν από τις ιδέες του Πλάτωνα Δρακούλη. «Ιδρύθη προ τινων ημερών εν Αθηναίς, πρωτοβουλία του γνωστού σοσιαλιστού Ν. Γιαννιού όστις προ τίνος εδικάσθη αθωωθείς δια τα τροχιοδρομικά, νέον κέντρον καθαρώς σοσιαλιστικόν. Ο κ. Γιαννιός φαίνεται ότι ορμάται από αγνόν πόθον και ενθουσιασμόν να υπηρετήση την ιδέαν και ευχόμεθα να επιτύχη», φ. 13 Ιουλ. 1911.

2
Συμμετείχε ενεργά στο ρεύμα του δημοτικισμού και επηρέασε τις εξελίξεις της περιόδου.

3 Εργάτης, 15 Οκτ. 1909. Από τον Εργάτη μάλιστα επαναλαμβάνεται η δημοσίευση κατ’ απαίτησιν πολλών συνδρομητών στις 23 Ιουλ. 1911 με μια μικρή σημείωση της εφημερίδας, η οποία αξίζει να επισημανθεί: «Η ιντερνασιονάλ ο διεθνής δηλαδή ύμνος των εργατών όλου του κόσμου ταράττει συχνότατα τα νεύρα των συντηρητικών και λοιπών βουλευτών, ψαλλόμενος εις επικαίρους περιστάσεις εις τα Κοινοβούλια από τους σοσιαλιστάς βουλευτάς. Είνε ο ύμνος που ψάλλεται επίσης εις κάθε εορτήν, πανήγυριν, εκδρομήν, απεργίαν και συγκέντρωσιν Ευρωπαίων εργατών. Μετεφράσθη από πολλού και εδημοσιεύθη εις την Ακρόπολιν, Εμπρός, Ελλάδα. Αλλ’ η καλλίστη έμμετρος μετάφρσις είνε η παρούσα φιλοτεχνειθήσα υπό του συνεργάτου μας γνωστού πολίτου και συγγραφέα του Γηταύρου, Ρήγα Γκόλφη» – δεν εντοπίσαμε την πληροφορία που αναφέρεται από τον Εργάτη. Όμως ο Εργάτης διαπιστώνει και ένα πρόβλημα, «το μόνο ελάττωμά της είνε ότι δεν ταιριάζει με την μουσικήν, ώστε να μη δύναται να ψάλλεται», εφ. Εργάτης, 23 Ιουλ. 1911. Πρόκειται για την μετάφραση στην οποία αναφέρεται ο Π. Νούτσος, Η Σοσιαλιστική Σκέψη στην Ελλάδα, από το 1875 ως το 1974, τόμος Β1, Αθήνα 1994, σ. 173.

4
Εργάτης, 11 Ιαν. 1910.

5 Ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς του 1912 εορτάστηκε από τα μέλη του Σοσιαλιστικού Κέντρου Αθηνών όπως και του Συνδέσμου των Εργαζομένων Τάξεων πολιτικής επιρροής του Πλάτωνα Δρακούλη. Ο Γιάννης Πικρός μετέφρασε το Διεθνή Ύμνο, όπως τραγουδιέται ακόμα και σήμερα.

6 «Πενήντα ανέκδοτα γράμματα του Κ. Χατζοπούλου», στη Νέα Εστία, τ.χ. 729, 1958, σ. 1687-1688.

Slumdog millionaire, η απουσία του σώματος στο κόσμο του θεάματος


To Slumdog millionaire πέρα από μια ταινία που πήρε πολλά όσκαρ και κατ’ επέκταση αποτελεί πια ένα χρυσό δισκοπότηρο στα χέρια της βιομηχανίας του θεάματος, είναι και μια ταινία που εισάγει με ένα χαρούμενο και θεαματικό τρόπο, το σώμα ως το κατεξοχήν πεδίο της εντύπωσης. Όχι το σώμα ως απώλεια, έλλειψη, ιστορικό υποκείμενο ή άνθος της νεότητας- τίποτε νέο δεν θα πρόσθετε τότε- αλλά ως το κύριο αντικείμενο προς εκμετάλλευση. Κι επιπλέον (αφού πρόκειται για κινηματογράφο κι όχι «αληθινή» ζωή), το σώμα ως μεταφορά, ως εικόνα της ύπαρξής του.
Σε καλύτερες εποχές, ο Ντάνι Μπόιλ (Danny Boyle) έχει εξηγήσει με τις ταινίες του ότι αυτό το σώμα μπορεί να γίνει είδωλο κανονικότητας. Μπορεί να δώσει διέξοδο στα ψυχικά αδιέξοδα όσων ζουν στο μικρόκοσμό τους. Φτάνει να το προσέξει κανείς, να το διασώσει. Σε μια εποχή κατακερματισμένων εμπειριών, κατεστραμμένων θεών και τοξικών ιδεολογιών, ο άνθρωπος μοιάζει ικανός να αυτο-σωθεί. Υπό κάποια έννοια αυτό υπονοεί και η κυρίαρχη ιδέα του φιλελευθερισμού μετά το 1789. Και είναι παρηγορητικό να μπορείς να λύσεις τα καίρια προβλήματα της ύπαρξης, μόνος σου.
Άνθρωπος λυόμενος. Κάθαρση. Χωρίς όμως απόδοση τιμών, χωρίς υπόνοια του Άλλου, πέρα από το καθήκον, που θα έλεγαν και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι που εργάζονταν ως τραγωδοί.
Στην πιο γνωστή του ταινία το Trainspotting (1996) ο άνθρωπος περνάει μια χαρά ακόμα και βυθισμένος μέσα στην πρέζα. Τα καταφέρνει. Έχει χαρές και λύπες, έχει προβλήματα, όπως όλοι μας. Αλλά επιβιώνει και μας γίνεται και συμπαθής. Αν είσαι μέσα σε αυτόν τον κόσμο, «περιθωριακοί» είναι οι έξω.
Στην πιο καλή του ταινία, τα Μικρά εγκλήματα μεταξύ φίλων (1994), ταινία που τη βλέπεις ακόμα με ευχαρίστηση (ενώ το Trainspotting όχι και τόσο πια) το έγκλημα δεν εμποδίζει τον άνθρωπο να αναπτύσσει τον έσω εαυτό του. Αντίθετα, το έγκλημα ευνοεί την ανθρώπινη έκφραση. Κάτι που το γνωρίζουμε και μόνοι μας άλλωστε από την εμπειρία στον τούρμπο- καπιταλισμού.
Στο Slumdog millionaire τώρα, από όπου και να το δεις, ο άνθρωπος δεν υπάρχει. Αφού δεν παράγει δεν υπάρχει. Αφού δεν θεαματικοποιείται δεν υπάρχει.
Κι είναι ακριβώς αυτό το δαιμόνιο μυαλό του Μπόιλ που ανακαλύπτει ότι σήμερα ο άνθρωπος δεν χρειάζεται να παίρνει ναρκωτικά ή να κλέβει για να έχει μια κάποια υπαρκτή ταυτότητα, αλλά αρκεί να βγει στην τηλεόραση. Τότε είναι δυνατόν να υπάρξει. Και ως άνθρωπος που είναι (κι όχι σαν άνθρωπος όπως θεωρούν τον φτωχό οι πλούσιοι) του αρκεί και μόνο η εμπειρία της ζωής του για να διαπρέψει στον κόσμο της γνώσης και των τηλεπαιχνιδιών.
Ο Ντάνι Μπόιλ δεν φτιάχνει μια αλληγορία για το δράμα της φτώχιας στον Τρίτο Κόσμο. Φτιάχνει μια μεταφορά- μια μεταφορά της μεταφοράς αν θέλουμε να ακριβολογούμε αφού μιλάμε για σινεμά.
Οι ήρωές του υπάρχουν στα πλάνα του επειδή ακριβώς παίζουν κάποιο ρόλο σε ένα τηλεπαιχνίδι. Κι υπάρχουν και στην πραγματικότητα γιατί προϋπήρξαν ως ήρωες στην οθόνη. Το είδαμε άλλωστε και στην υπόθεση της πώλησης της πρωταγωνίστριας από τον πατέρα της στην Βομβάη. Ή μήπως δεν είναι αληθινό γεγονός κι αυτό, αλλά συνέχεια της ταινίας μέσω άλλων μέσων θεάματος όπως είναι τα ειδησεογραφικά πρακτορεία και η τηλε-δημοσιογραφία;
Η καλύτερη σεκάνς του Μπόιλ είναι όταν κινηματογραφεί με ύφος ντοκιμαντέρ τους χιλιάδες φτωχούς Ινδούς που μαζεύονται μπροστά από τηλεοράσεις για να δουν αν ένας όμοιός τους θα κερδίσει το τηλεπαιχνίδι. Από απόσταση, με αμηχανία, αλλά και με επίγνωση του ρόλου της τηλεόρασης, η κάμερα μας δίνει ένα πανόραμα της απουσίας του σώματος, του ανθρώπου από τη ζωή σήμερα. Υπάρχουμε όσο καταναλωνόμαστε και καταναλώνουμε. Προοριζόμαστε μόνο για θεατές της ζωής.
Κι αν υπάρχει μια μικρή ελπίδα στο τέλος είναι βγαλμένη με δυσκολία από τα μύχια της αληθινής ζωής, από εκεί που φυτρώνει ακόμα ένας σπόρος έρωτα. Μπορεί και να φτάνει…


Slumdog millionaire Αγγλία 2008, 120'. Σκηνοθεσία: Ντάνι Μπόιλ, με τους: Ντεβ Πάτελ, Ανίλ Καπούρ, Ιρφάν Καν, Φρέιντα Πίντο κ.α.