Στην ομιλία του στο συνέδριο της ΝΔ (εδώ), ο υποψήφιος πρόεδρος Παναγιώτης Ψωμιάδης είπε: «Κουράσαμε τον κόσμο μας, χαρίσαμε την κοινωνία σε αριστερές δυνάμεις». Ενδιαφέρουσα παρατήρηση. Το «χαρίσαμε» σημαίνει ότι κάποτε την κατείχαμε, την κοινωνία. Έχω κάτι και το χαρίζω και σήμερα αυτή η κοινωνία είναι στα χέρια των αριστερών δυνάμεων.
Προφανώς εννοεί ο υποψήφιος ότι η μείωση των ελλειμμάτων διά των φόρων και της λιτότητας, όπως κάνει σήμερα η κυβέρνηση, είναι «αριστερή» πολιτική.
Ή μπορεί απλώς να εννοεί ότι δεν πειράζει να βάζουμε φόρους και να επιβάλλουμε λιτότητα για να πέσουν τα ελλείμματα, φτάνει η κοινωνία να ανήκει στις «δεξιές» δυνάμεις.
Το «χαρίσαμε» είναι πολύ δηλωτικό της αντίληψης για την πολιτική.
Υπάρχει όμως και μια άλλη εκδοχή του ετεροπροσδιορισμού από την αριστερά.
Ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος γράφει στην ιστοσελίδα του (εδώ, το κείμενο ανέσυρε και ο φίλος so what): «Στην λεγόμενη κεντροδεξιά στην Ελλάδα επιμένουν να αγνοούν μια δραματική πραγματικότητα. Οι μετεμφυλιακές ενοχές που ενστάλαξαν επάνω της οι ρεβανσιστικές δυνάμεις της Αριστεράς για τις άδικες εν πολλοίς διώξεις της εποχής εκείνης την έχουν εξορίσει σε ιδεολογική έρημο. Και στελέχη και οπαδοί της συχνά φέρονται σαν να ντρέπονται που δεν είναι αριστεροί. Η καταξίωση των απόψεων της αριστεράς είναι σχεδόν καθολική».
Πρόκειται για έναν κλασσικό μύθο, διαδεδομένο στην ελληνική δεξιά: Μας έχει αλώσει η αριστερά, πρέπει να είμαστε περήφανοι για την ιδεολογία μας, δεν είναι κακό να είσαι δεξιός κλπ). Ακούγεται πολύ αυτές τις ημέρες κι από την ομάδα Σαμαρά.
Είναι μύθος γιατί ουδέποτε η αριστερά ηγεμόνευσε στην πατρίδα μας. Ακόμα κι αν δεχτούμε ότι το ΠΑΣΟΚ ανήκει στην αριστερά, η εκλογή του έγινε το 1981, 30 χρόνια δηλαδή μετά το τέλος του εμφυλίου.
Δεν μπορεί να υπάρχει ιδεολογική ηγεμονία χωρίς πολιτική και κοινωνική ηγεμονία. Οι πολιτικές που αναπτύχθηκαν στην ελληνική οικονομία χαρακτηρίζονταν πάντα από αναπαραγωγή καπιταλιστικών μοντέλων ανάπτυξης. Δεν υπάρχει περίπτωση μια χώρα να είναι καπιταλιστική με καταξιωμένη την αριστερή ιδεολογία. Είναι πολιτικά αδύνατο.
Αλλά ούτε καν οι αναδιανεμητικές πολιτικές του ΠΑΣΟΚ το διάστημα 1981- 1985 μπορούν να θεωρηθούν «αριστερές»- το πολύ να τις πεις σοσιαλδημοκρατικές.
Προφανώς εννοεί ο υποψήφιος ότι η μείωση των ελλειμμάτων διά των φόρων και της λιτότητας, όπως κάνει σήμερα η κυβέρνηση, είναι «αριστερή» πολιτική.
Ή μπορεί απλώς να εννοεί ότι δεν πειράζει να βάζουμε φόρους και να επιβάλλουμε λιτότητα για να πέσουν τα ελλείμματα, φτάνει η κοινωνία να ανήκει στις «δεξιές» δυνάμεις.
Το «χαρίσαμε» είναι πολύ δηλωτικό της αντίληψης για την πολιτική.
Υπάρχει όμως και μια άλλη εκδοχή του ετεροπροσδιορισμού από την αριστερά.
Ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος γράφει στην ιστοσελίδα του (εδώ, το κείμενο ανέσυρε και ο φίλος so what): «Στην λεγόμενη κεντροδεξιά στην Ελλάδα επιμένουν να αγνοούν μια δραματική πραγματικότητα. Οι μετεμφυλιακές ενοχές που ενστάλαξαν επάνω της οι ρεβανσιστικές δυνάμεις της Αριστεράς για τις άδικες εν πολλοίς διώξεις της εποχής εκείνης την έχουν εξορίσει σε ιδεολογική έρημο. Και στελέχη και οπαδοί της συχνά φέρονται σαν να ντρέπονται που δεν είναι αριστεροί. Η καταξίωση των απόψεων της αριστεράς είναι σχεδόν καθολική».
Πρόκειται για έναν κλασσικό μύθο, διαδεδομένο στην ελληνική δεξιά: Μας έχει αλώσει η αριστερά, πρέπει να είμαστε περήφανοι για την ιδεολογία μας, δεν είναι κακό να είσαι δεξιός κλπ). Ακούγεται πολύ αυτές τις ημέρες κι από την ομάδα Σαμαρά.
Είναι μύθος γιατί ουδέποτε η αριστερά ηγεμόνευσε στην πατρίδα μας. Ακόμα κι αν δεχτούμε ότι το ΠΑΣΟΚ ανήκει στην αριστερά, η εκλογή του έγινε το 1981, 30 χρόνια δηλαδή μετά το τέλος του εμφυλίου.
Δεν μπορεί να υπάρχει ιδεολογική ηγεμονία χωρίς πολιτική και κοινωνική ηγεμονία. Οι πολιτικές που αναπτύχθηκαν στην ελληνική οικονομία χαρακτηρίζονταν πάντα από αναπαραγωγή καπιταλιστικών μοντέλων ανάπτυξης. Δεν υπάρχει περίπτωση μια χώρα να είναι καπιταλιστική με καταξιωμένη την αριστερή ιδεολογία. Είναι πολιτικά αδύνατο.
Αλλά ούτε καν οι αναδιανεμητικές πολιτικές του ΠΑΣΟΚ το διάστημα 1981- 1985 μπορούν να θεωρηθούν «αριστερές»- το πολύ να τις πεις σοσιαλδημοκρατικές.
Ο μύθος της καταξίωσης συνεπώς των αριστερών απόψεων, θέλει νομίζω περισσότερο να τονίσει την αδυναμία των «δεξιών» απόψεων να φτιάξουν έναν αντίθετο κυρίαρχο «μύθο», μια ανάγνωση του παρόντος και κυρίως του παρελθόντος.
Δεν χρειάζεται όμως να υπάρχει ένας τέτοιος μύθος. Και φυσικά ουδέποτε ευδοκίμησε μία και μόνη ανάγνωση της ιστορίας.
Και η δεξιά και η αριστερά είναι γεμάτη από ιδέες, ιδεολογήματα, κοινοτοπίες και στερεότυπα. Το ότι αποτελούν, όμως, μια σύνθεση απόψεων και όχι ίσως ένα «καθαρό» ρεύμα, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει ιδεολογία.
Το να είσαι υπέρ της ιδιωτικής οικονομίας ή του λιγότερου κράτους, δεν συνιστά ιδεολογία και μάλιστα στην πιο καθαρή θα έλεγα έκφανση;
Α, και τι ιδεολογική ηγεμονία της αριστεράς έχουμε σε αυτή τη χώρα, όταν διαχρονικά η Εκκλησία έχει πρώτο ρόλο, η λογοκρισία είναι στην πρώτη γραμμή και το «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια» με διάφορες παραλλαγές αγγίζει την πλειοψηφία των Ελλήνων, αριστερών, κεντρώων και δεξιών (με καλύτερο παράδειγμα της ταύτιση των απόψεων του ΚΚΕ και του ΛΑΟΣ για τον γάμο των ομοφυλοφίλων).
Προφανώς και στη Νέα Δημοκρατία υπάρχει ένα πρόβλημα ταυτότητας. Το έχουν πλέον όλα τα μεγάλα κόμματα εξουσίας στην Ευρώπη, που έχουν γίνει multi για να μπορέσουν να αγγίξουν τους πολλούς και τους μεσαίους. Έχω την αίσθηση όμως ότι η συνεχής αγωνία για μια πιο αυθεντική, δεξιά ιδεολογία, οδηγεί εν τέλει στον μαρασμό, τον περιορισμό και στη μετατόπιση προς τα ακροδεξιά. Ειδικά στη χώρα μας, όπου και το κράτος δεν εκσυγχρονίστηκε, αλλά και η δεξιά πολιτικά δεν μπορεί να αποκολληθεί από τους προπάτορές της στην ΕΡΕ και το προπολεμικό Λαϊκό Κόμμα. Αλλά αυτό μοιάζει περισσότερο με αναπηρία παρά με κάποια τυχόν ιδεολογική έρημο.
Και τον τελευταίο επιχειρηματία μέλος της ΝΔ να ρωτήσεις πάντως, μια χαρά θα σου περιγράψει τις αρχές της επιχειρηματικότητας στον καπιταλισμό. Χωρίς καν να ονομάσει τις απόψεις του «ιδεολογία» ή να τις χαρακτηρίσει «δεξιές».
Αλλά τότε θα ανοίξει εκ νέου η συζήτηση για το πόσο ιδεολογική είναι η επιχειρηματικότητα, πόσο ουδέτερη η οικονομία ή πόσο τέλειωσαν οι ιδεολογίες. Αυτή τη συζήτηση θα την κάνουμε αν εκλεγεί η Ντόρα Μπακογιάννη. Αν εκλεγεί ο Αντώνης Σαμαράς θα επιστρέψουμε στην «αυθεντικότητα» της πατριωτικής δεξιάς και την περηφάνια να είναι κανείς δεξιός. Και τότε θα αποκτήσουμε επιτέλους ένα περήφανο ΚΚΕ και μια περήφανη ΝΔ.
(ας ελπίσουμε ότι δεν θα θεωρηθεί το τελευταίο ως μια συμπάθεια προς τη ΝΔ της Ντόρας. Διαπιστώσεις κάνω. Και πιστεύω ότι η ΝΔ πρέπει να μετατραπεί σε ένα πολυσυλλεκτικό, κεντρώο κόμμα, με συλλογική ηγεσία. Άλλη κουβέντα όμως κι αυτή).
