Στην υπόθεση της απαγωγής στην Αμερική, όπου και βρέθηκε μια γυναίκα 29 χρονών μετά από 18 χρόνια ομηρείας στα χέρια του απαγωγέα της, η αστυνομία με δημόσιες δηλώσεις λειτουργών της «κατηγορεί» τον εαυτό της, γιατί πριν από τρία χρόνια, ενώ επισκέφτηκε το σπίτι του απαγωγέα μετά από μαρτυρίες γειτόνων, δεν έκανε έρευνα ώστε να βρει και το κορίτσι, που ζούσε στην πίσω αυλή.
Τόσα χρόνια που θυμάμαι τον εαυτό μου, καμιά υπηρεσία στην Ελλάδα δεν «κατηγορεί»τον εαυτό της για συγκεκριμένα λάθη. Ουδέποτε η αστυνομία, η πυροσβεστική ή η πολεοδομία και όποια άλλη υπηρεσία, βγήκε να παραδεχτεί ότι έκανε λειψή δουλειά. Όχι να πει γενικά ότι έχει αδυναμίες, γιατί τότε οι δικαιολογίες είναι πολλές (ελλείψεις προσωπικού, λίγα κονδύλια κλπ). Αλλά σε κάτι συγκεκριμένο, να βγουν αμέσως και να παραδεχτούν συγκεκριμένα λάθη. Στην Ελλάδα γίνονται ΕΔΕ, η υπόθεση πάει στον εισαγγελέα, η κυβέρνηση δηλώνει σταθερά ότι «θα βάλει το μαχαίρι στο κόκαλο» και μετά δεν γίνεται τίποτα.
Και το πρόβλημα που προκύπτει δεν είναι ότι δεν υπάρχει ηθική, δεοντολογία και έγνοια για το κοινό καλό, στις δημόσιες υπηρεσίες. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι ποτέ δεν έρχεται η κάθαρση, ποτέ δεν μαθαίνουμε τι έγινε στην πραγματικότητα. Κι έτσι, εκεί που θα έπρεπε να υπάρξει μια εξήγηση και ένα συγγνώμη, καταλήγουμε να αναλωνόμαστε σε προκαταλήψεις και αστικούς μύθους. Τις φωτιές τις ανάβουν Τούρκοι κατάσκοποι, αναρχικοί ή… μέλη του ΠΑΣΟΚ (αυτά δεν έλεγαν διάφοροι το 2007;), στο τέλος καταλήγουμε σε μια γιαγιά που έφτιαχνε κόλλυβα κι εν τέλει μένουμε με τα καμένα και το ηρωικό δημόσιο να κάνει πάντα «ό,τι είναι ανθρωπίνως δυνατόν» στις πυρκαγιές.
Αλλά ακόμα και για ένα χαρτί να πας σε μια υπηρεσία, ουδέποτε θα ακούσεις μια συγγνώμη, έναν ενθαρρυντικό λόγο, μια εξήγηση. Πρόσφατα σε δημόσια υπηρεσία, που πήγα να κάνω μια διόρθωση (για δικό τους λάθος) σφάζονταν μπροστά μου υπάλληλοι και προϊστάμενος για το πώς θα πάρουν άδεια. Φωνές και κακό. Και σε μένα να μου μιλάει ο υπάλληλος λες και τον ενοχλώ (ε, προφανώς τον ενοχλούσα τον γίγαντα που ετοιμαζόταν για πόλεμο για τη σωστή ημερομηνία άδειας).
Όχι δεν χρειάζεται να στέλνουμε δήθεν στον εισαγγελέα τους κακούς υπαλλήλους και την ανεύθυνη ηγεσία του κρατικού μηχανισμού όταν προκύπτει πρόβλημα. Ας τους ζητήσουμε απλώς να δηλώνουν δημόσια τα λάθη τους, ειδικά όταν αυτά προκαλούν προβλήματα στον πολύ κόσμο, και να μας εξηγούν πώς έγιναν αυτά τα λάθη. Ας τους βάλουμε στη βάσανο να εξηγήσουν και να απολογηθούν δημόσια.
Τόσα χρόνια που θυμάμαι τον εαυτό μου, καμιά υπηρεσία στην Ελλάδα δεν «κατηγορεί»τον εαυτό της για συγκεκριμένα λάθη. Ουδέποτε η αστυνομία, η πυροσβεστική ή η πολεοδομία και όποια άλλη υπηρεσία, βγήκε να παραδεχτεί ότι έκανε λειψή δουλειά. Όχι να πει γενικά ότι έχει αδυναμίες, γιατί τότε οι δικαιολογίες είναι πολλές (ελλείψεις προσωπικού, λίγα κονδύλια κλπ). Αλλά σε κάτι συγκεκριμένο, να βγουν αμέσως και να παραδεχτούν συγκεκριμένα λάθη. Στην Ελλάδα γίνονται ΕΔΕ, η υπόθεση πάει στον εισαγγελέα, η κυβέρνηση δηλώνει σταθερά ότι «θα βάλει το μαχαίρι στο κόκαλο» και μετά δεν γίνεται τίποτα.
Και το πρόβλημα που προκύπτει δεν είναι ότι δεν υπάρχει ηθική, δεοντολογία και έγνοια για το κοινό καλό, στις δημόσιες υπηρεσίες. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι ποτέ δεν έρχεται η κάθαρση, ποτέ δεν μαθαίνουμε τι έγινε στην πραγματικότητα. Κι έτσι, εκεί που θα έπρεπε να υπάρξει μια εξήγηση και ένα συγγνώμη, καταλήγουμε να αναλωνόμαστε σε προκαταλήψεις και αστικούς μύθους. Τις φωτιές τις ανάβουν Τούρκοι κατάσκοποι, αναρχικοί ή… μέλη του ΠΑΣΟΚ (αυτά δεν έλεγαν διάφοροι το 2007;), στο τέλος καταλήγουμε σε μια γιαγιά που έφτιαχνε κόλλυβα κι εν τέλει μένουμε με τα καμένα και το ηρωικό δημόσιο να κάνει πάντα «ό,τι είναι ανθρωπίνως δυνατόν» στις πυρκαγιές.
Αλλά ακόμα και για ένα χαρτί να πας σε μια υπηρεσία, ουδέποτε θα ακούσεις μια συγγνώμη, έναν ενθαρρυντικό λόγο, μια εξήγηση. Πρόσφατα σε δημόσια υπηρεσία, που πήγα να κάνω μια διόρθωση (για δικό τους λάθος) σφάζονταν μπροστά μου υπάλληλοι και προϊστάμενος για το πώς θα πάρουν άδεια. Φωνές και κακό. Και σε μένα να μου μιλάει ο υπάλληλος λες και τον ενοχλώ (ε, προφανώς τον ενοχλούσα τον γίγαντα που ετοιμαζόταν για πόλεμο για τη σωστή ημερομηνία άδειας).
Όχι δεν χρειάζεται να στέλνουμε δήθεν στον εισαγγελέα τους κακούς υπαλλήλους και την ανεύθυνη ηγεσία του κρατικού μηχανισμού όταν προκύπτει πρόβλημα. Ας τους ζητήσουμε απλώς να δηλώνουν δημόσια τα λάθη τους, ειδικά όταν αυτά προκαλούν προβλήματα στον πολύ κόσμο, και να μας εξηγούν πώς έγιναν αυτά τα λάθη. Ας τους βάλουμε στη βάσανο να εξηγήσουν και να απολογηθούν δημόσια.
