Τον Δημήτρη Πετσετίδη, κάποια στιγμή πριν από μερικά χρόνια τον διάβασα ολόκληρο, διάβασα δηλαδή όλα τα βιβλία που είχε κυκλοφορήσει ως τότε. Τον είχα προσέξει και στην Εποχή που έδινε κάποιο σχέδιο, γιατί είναι και καλός γελοιογράφος ή κάποιο κείμενο, κι είχα διαβάσει από ανθρώπους που εμπιστεύομαι ότι είναι καλός διηγηματογράφος.Δεν είναι απλώς καλός, είναι από τους καλύτερους. Η αφορμή να τον διαβάσω ήταν η ενασχόλησή μου με τη δεκαετία του ’40, αφορμές όμως για να διαβάσουμε υπάρχουν πολλές- ακόμα και η φωτογραφία του εξωφύλλου μας κάνει συχνά να ανοίξουμε ένα βιβλίο. Οι αφορμές δεν έχουν σημασία. Με το πού πάτησα όμως στην πρώτη του σελίδα στο «Δώδεκα στο δίφραγκο» χάθηκα στον δικό του λογοτεχνικό κόσμο. Διάβασα ως και το «Ο Σαμπατές ζει» και μετά δεν ξανάπιασα βιβλίο του, διάβαζα όμως που και που συνεντεύξεις του και παρατηρούσα την άνθηση της δημοσιότητάς του. Τον διάβαζαν πολλοί πια κι ας λένε κάποιοι ότι «αυτά τα θέματα», εννοώντας τον εμφύλιο και το ’40, «έχουν κουράσει τον κόσμο».
Ο Πετσετίδης γράφει γι’ αυτά τα «θέματα» κι ίσως αυτό να φέρνει αμηχανία στο μονίμως ανιστόρητο και αενάως αυτολογοκρινόμενο «μεγάλο αναγνωστικό κοινό». Στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης που το «μεγάλο κοινό» αρχικά διάβαζε ό,τι του έλεγε το κόμμα και μετά ό,τι του έλεγε η τηλεόραση, ο Πετσετίδης ήταν «περιθωριακός» ακριβώς επειδή παίρνει πολύ σοβαρά όλα τα λογοτεχνικά ζητήματα, από το θέμα του, ως τη γλώσσα που χρησιμοποιεί. Και φυσικά δεν γράφει τις ιστορίες του γιατί τον έπιασε καμιά μανία εντομολόγου με τη δεκαετία του ’40, όσο γιατί κάτι βλέπει εκεί, κάτι που αξίζει να ειπωθεί, να καταγραφεί σήμερα.
Κατά τη γνώμη μου ο Δημήτρης Πετσετίδης πιστεύει ότι υπάρχει ιστορία ακόμα και σε ‘κείνο το ταπεινό λιθάρι που θα το διαολοστείλουμε αν εμποδίσει την έλευση του καινούργιου μας τετράτροχου. Ότι υπάρχει ιστορία σε κάθε σταγόνα βροχής, όσο τουλάχιστον σε τούτον τον τόπο το νερό θα κάνει τον κύκλο του από τις λίμνες και τα ποτάμια, στα σύννεφα και πάλι πίσω στα δάκρυα των γυναικών.
Στο μεταξύ πάντως είχα κάνει μια δύο κουβέντες για τον συγγραφέα με ένα φίλο, τον Δημήτρη, που μου έχει ξαναπεί μερικές ιστορίες για την Λακωνία, είχα ακούσει ότι στα νέα του βιβλία είχε αλλάξει ύφος, κι έτυχε να διαβάσω και τη μελέτη του Τάσου Κωστόπουλου «Η αυτολογοκριμένη μνήμη. Τα Τάγματα Ασφαλείας και η μεταπολεμική εθνικοφροσύνη» (εκδόσεις Φιλίστωρ) που εξηγεί πολλά για το μένος των εμφυλιακών συγκρούσεων στην Πελοπόννησο, όπου εμφανίστηκε έντονα το φαινόμενο της ένοπλης συνεργασίας ντόπιων με τους κατακτητές με κοινό στόχο τους κομμουνιστές αντάρτες του ΕΛΑΣ.
Το βιβλίο του που ξανάπιασα είναι το «Λυσσασμένες αλεπούδες» που κυκλοφόρησε σε δεύτερη έκδοση από τον Κέδρο το 2008. Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες γραμματολογικές, που αφθονούν άλλωστε στον Τύπο από έγκριτους κριτικούς. Ο Πετσετίδης γράφει για μία ακόμα φορά μικρά διηγήματα για τη δεκαετία του ’40 ή με εκκίνηση εκείνη την περίοδο και κορυφώνει, αυτό που έχει μάθει να κάνει καλά, να γράφει αληθινά πράγματα για αληθινούς ανθρώπους. Προσθέτει δε και μια μετατόπιση, τουλάχιστον σε όσα εγώ έχω διαβάσει: παρουσιάζει τις ιστορίες και μέσα από ένα πολλαπλό βλέμμα, μέσα από διαφορετικές εκδοχές. Πώς πας στο κουρείο, λέει ένας μια ιστορία, προσθέτει ο άλλος μια άλλη εκδοχή, κι ένας άλλος μια τρίτη και το αποτέλεσμα είναι να στέκουν όλες οι εκδοχές, αλλά για τον προσεκτικό ακροατή, η αλήθεια να αναδύεται. Κι αυτό έχει μεγάλη σημασία: Ναι, η οπτική με το χρόνο αλλάζει, οι απόψεις αλλάζουν, οι άνθρωποι αλλάζουν. Αλλά πάντα υπάρχει κάτι αληθινό, πάντα υπάρχει μια ψίχα ψωμί για τον πεινασμένο που την αναζητά.
Στις Λυσσασμένες αλεπούδες, υπάρχει χιούμορ, σχεδόν σουρεαλιστικές καταστάσεις, κινηματογραφημένες εικόνες, περιπέτεια και παραλίγο περιπέτεια, μικρά ανθρώπινα δράματα και μεγάλες πολιτικές υποθέσεις στο παρασκήνιο, υπάρχουν σημάδια και συμπεράσματα. Μια χαρά δηλαδή για μια συλλογή διηγημάτων. Διαβάστε τον οπωσδήποτε και όλα του τα βιβλία μαζί.
Ο Πετσετίδης γράφει γι’ αυτά τα «θέματα» κι ίσως αυτό να φέρνει αμηχανία στο μονίμως ανιστόρητο και αενάως αυτολογοκρινόμενο «μεγάλο αναγνωστικό κοινό». Στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης που το «μεγάλο κοινό» αρχικά διάβαζε ό,τι του έλεγε το κόμμα και μετά ό,τι του έλεγε η τηλεόραση, ο Πετσετίδης ήταν «περιθωριακός» ακριβώς επειδή παίρνει πολύ σοβαρά όλα τα λογοτεχνικά ζητήματα, από το θέμα του, ως τη γλώσσα που χρησιμοποιεί. Και φυσικά δεν γράφει τις ιστορίες του γιατί τον έπιασε καμιά μανία εντομολόγου με τη δεκαετία του ’40, όσο γιατί κάτι βλέπει εκεί, κάτι που αξίζει να ειπωθεί, να καταγραφεί σήμερα.
Κατά τη γνώμη μου ο Δημήτρης Πετσετίδης πιστεύει ότι υπάρχει ιστορία ακόμα και σε ‘κείνο το ταπεινό λιθάρι που θα το διαολοστείλουμε αν εμποδίσει την έλευση του καινούργιου μας τετράτροχου. Ότι υπάρχει ιστορία σε κάθε σταγόνα βροχής, όσο τουλάχιστον σε τούτον τον τόπο το νερό θα κάνει τον κύκλο του από τις λίμνες και τα ποτάμια, στα σύννεφα και πάλι πίσω στα δάκρυα των γυναικών.
Στο μεταξύ πάντως είχα κάνει μια δύο κουβέντες για τον συγγραφέα με ένα φίλο, τον Δημήτρη, που μου έχει ξαναπεί μερικές ιστορίες για την Λακωνία, είχα ακούσει ότι στα νέα του βιβλία είχε αλλάξει ύφος, κι έτυχε να διαβάσω και τη μελέτη του Τάσου Κωστόπουλου «Η αυτολογοκριμένη μνήμη. Τα Τάγματα Ασφαλείας και η μεταπολεμική εθνικοφροσύνη» (εκδόσεις Φιλίστωρ) που εξηγεί πολλά για το μένος των εμφυλιακών συγκρούσεων στην Πελοπόννησο, όπου εμφανίστηκε έντονα το φαινόμενο της ένοπλης συνεργασίας ντόπιων με τους κατακτητές με κοινό στόχο τους κομμουνιστές αντάρτες του ΕΛΑΣ.
Το βιβλίο του που ξανάπιασα είναι το «Λυσσασμένες αλεπούδες» που κυκλοφόρησε σε δεύτερη έκδοση από τον Κέδρο το 2008. Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες γραμματολογικές, που αφθονούν άλλωστε στον Τύπο από έγκριτους κριτικούς. Ο Πετσετίδης γράφει για μία ακόμα φορά μικρά διηγήματα για τη δεκαετία του ’40 ή με εκκίνηση εκείνη την περίοδο και κορυφώνει, αυτό που έχει μάθει να κάνει καλά, να γράφει αληθινά πράγματα για αληθινούς ανθρώπους. Προσθέτει δε και μια μετατόπιση, τουλάχιστον σε όσα εγώ έχω διαβάσει: παρουσιάζει τις ιστορίες και μέσα από ένα πολλαπλό βλέμμα, μέσα από διαφορετικές εκδοχές. Πώς πας στο κουρείο, λέει ένας μια ιστορία, προσθέτει ο άλλος μια άλλη εκδοχή, κι ένας άλλος μια τρίτη και το αποτέλεσμα είναι να στέκουν όλες οι εκδοχές, αλλά για τον προσεκτικό ακροατή, η αλήθεια να αναδύεται. Κι αυτό έχει μεγάλη σημασία: Ναι, η οπτική με το χρόνο αλλάζει, οι απόψεις αλλάζουν, οι άνθρωποι αλλάζουν. Αλλά πάντα υπάρχει κάτι αληθινό, πάντα υπάρχει μια ψίχα ψωμί για τον πεινασμένο που την αναζητά.
Στις Λυσσασμένες αλεπούδες, υπάρχει χιούμορ, σχεδόν σουρεαλιστικές καταστάσεις, κινηματογραφημένες εικόνες, περιπέτεια και παραλίγο περιπέτεια, μικρά ανθρώπινα δράματα και μεγάλες πολιτικές υποθέσεις στο παρασκήνιο, υπάρχουν σημάδια και συμπεράσματα. Μια χαρά δηλαδή για μια συλλογή διηγημάτων. Διαβάστε τον οπωσδήποτε και όλα του τα βιβλία μαζί.
Ο Δημήτρης Πετσετίδης γεννήθηκε το 1940 στην Σπάρτη. Έχει κυκλοφορήσει τα βιβλία: Δώδεκα στο δίφραγκο (Το Δένδρο 1986, Νεφέλη 2000), Το παιχνίδι (Νεφέλη 1991), Επίλογος στα χιόνια (Νεφέλη 1993), Ο Σαμπατές ζει (Νεφέλη 1998), Τροπικός του λέοντος (Νεφέλη 2001), Σε ξένο γήπεδο (Πατάκης 2003), Λυσσασμένες αλεπούδες (Κέδρος 2007).
Έχει και μία πολύ καλή ιστοσελίδα στη διεύθυνση www.petsetidis.gr
Έχει και μία πολύ καλή ιστοσελίδα στη διεύθυνση www.petsetidis.gr
